برای اکثر والدین، بیدار شدن با صدای جیغ کودک یک اتفاق نگران‌کننده است، به‌خصوص زمانی که والدین در تلاش برای دلداری کودک با بیانی بی‌پاسخ و با لرزیدن دست و پا مواجه می‌شوند. این یک کابوس نیست؛ این یک وحشت شبانه است. درحالی‌که لحظاتی که در طول یک وحشت شبانه می‌گذرد ممکن است برای والدین طولانی و استرس‌زا باشد، این دوره‌ها معمولاً فقط چند دقیقه طول می‌کشد، پس از آن کودک به‌سرعت دوباره به خواب می‌رود و صبح روز بعد هیچ خاطره‌ای از آن اتفاقات نخواهد داشت.
والدین اغلب در مورد وحشت شبانه سوالات و نگرانی‌هایی دارند. دانستن علل، عواقب و تفاوت‌های آن با سایر رفتارهای غیرعادی خواب می‌تواند به والدین کمک کند تا این دوره‌ها و نحوه مراقبت از کودک خود را به بهترین شکل درک کنند.
در کمتر از 30 ثانیه سلامت خوابتو بسنج!
وحشت‌های شبانه چیست؟
وحشت شبانه که به آن وحشت خواب نیز گفته می‌شود، نوعی پاراسومنیا است که به‌عنوان یک اختلال برانگیختگی طبقه‌بندی می‌شود و در طول خواب غیرREM رخ می‌دهد. این اتفاقات معمولاً در 3 تا 4 ساعت اول شب رخ می‌دهد. فردی که وحشت شبانه را تجربه می‌کند، ناگهان علائم وحشت را در هنگام خواب نشان می‌دهد، مانند جیغ زدن، لرزیدن یا لگد زدن. همچنین وحشت شبانه معمولاً با علائم دیگری مانند ضربان قلب و تنفس سریع، برافروختگی پوست، عرق کردن، گشاد شدن مردمک‌ها و کشش ماهیچه‌ها همراه است.
اگرچه کودک ممکن است چشمان خود را باز کند و به نظر برسد که به‌شدت از کسی یا چیزی در اتاق می‌ترسد، اما معمولاً به کسانی که سعی می‌کنند او را بیدار کنند یا به او آرامش بدهند، پاسخ نمی‌دهد. آن‌ها حتی ممکن است برای مبارزه یا فرار تلاش کنند و باعث آسیب تصادفی به خود یا اعضای خانواده شوند. بیشتر ترس‌های شبانه حدود 10 دقیقه طول می‌کشد، اما در برخی از کودکان می‌تواند 30 تا 40 دقیقه ادامه یابد. پس از این دوره، کودکان اغلب دوباره به خواب عمیق می‌روند و معمولاً هیچ خاطره‌ای از وحشت شبانه صبح روز بعد ندارند.
کابوس‌ها در مقابل وحشت‌های شبانه
کابوس‌ها رویاهای ناخوشایند یا ترسناکی هستند که باعث ناراحتی عاطفی می‌شوند. برخلاف وحشت شبانه، کابوس‌ها معمولاً در طول خواب REM رخ می‌دهند و شامل رفتارهای فیزیکی یا صوتی نمی‌شوند. به یاد آوردن جزئیات یا احساسات کابوس معمول است و برخی ممکن است حتی به رویاهای تکرارشونده تبدیل شوند.
کابوس و وحشت شبانه هردو از کودکی شروع می‌شوند. تخمین زده می‌شود که 10٪ تا 50٪ از کودکان 3 تا 5 ساله، کابوس‌هایی می‌بینند که به اندازه‌ای شدید است که والدین یا مراقبان را آزار می‌دهد. درحالی‌که وحشت در شب کمتر رایج در نظر گرفته می‌شود، میزان شیوع به‌خوبی مستند نشده است. به‌طور کلی، شیوع در کودکان 6.5-1% گزارش شده است. بااین‌حال، یک مطالعه نشان داد که تا 40٪ از کودکان زیر 5 سال وحشت شبانه را تجربه کرده‌اند.
چه کسانی تحت‌تأثیر وحشت‌های شبانه قرار می‌گیرند؟
وحشت شبانه می‌تواند افراد را در هر سنی تحت‌تاثیر قرار دهد، اما در کودکان خردسال بسیار شایع‌تر از نوجوانان یا بزرگسالان است.
وحشت‌های شبانه در کودکان
شایع‌ترین سنی که در آن وحشت شبانه رخ می‌دهد، موضوع بحث مداوم است. اغلب، این دوره‌ها زمانی ظاهر می‌شوند که کودک بین 4 تا 12 سال سن دارد و در نوجوانی یا بلوغ خودبه‌خود برطرف می‌شود. بااین‌حال، یک مطالعه اخیر نشان داد که شایع‌ترین سن برای وحشت‌های شبانه 1.5 سالگی است که تا 35% از کودکان در این سن این دوره‌ها را دارند. برخی از کودکان ممکن است به‌ندرت آن را تجربه کنند درحالی‌که برخی دیگر ممکن است یک تا دو دوره در ماه داشته تجربه داشته باشند.
وحشت شبانه در نوجوانان
درحالی‌که شواهد دقیق وجود ندارد، به نظر می‌رسد شیوع وحشت شبانه در کودکان بالای 12 سال کم باشد. بیشتر نوجوانانی که وحشت‌های شبانه دارند در جوانی آن‌ها را تجربه کرده‌اند و با ورود به بزرگ‌سالی این دوره‌ها بیشتر می‌شوند. یک مطالعه توصیف می‌کند که تنها 4% از پاراسومنیاها مانند وحشت شبانه، در دوران نوجوانی نیز ادامه خواهند داشت. شروع جدید وحشت شبانه در نوجوانان ممکن است به تروما یا یک اختلال روانپزشکی مرتبط باشد. در برخی محیط‌های اجتماعی در این سن، مانند کمپ‌های تابستانی، نوجوانی با سابقه وحشت شبانه ممکن است کمی احساس اضطراب یا خجالت کند. ممکن است مشورت با پزشک برای کمک به شناسایی محرک‌ها یا سایر شرایط سلامتی کمک کند.
وحشت شبانه در بزرگسالان
بزرگسالان بسیار کمتر از کودکان خردسال وحشت در شب را تجربه می‌کنند. 2.2٪ از بزرگسالان گزارش کرده‌اند که هراس شبانه را تجربه کرده‌اند و تعداد کمی از افراد بالای 65 سال (<1٪) وحشت شبانه را گزارش می‌کنند. بزرگ‌سالانی که سابقه وحشت شبانه در دوران کودکی دارند ممکن است دچار عود این دوره‌ها شوند که ناشی از استرس، کم‌خوابی یا ایجاد یک اختلال خواب دیگر است. همان‌طور که در مورد نوجوانان، وحشت خواب در بزرگسالان ممکن است به دلیل خطر بیشتر آسیب به خود یا سایر اعضای خانواده در صورت بروز رفتار خشونت‌آمیز در طول دوره، نگران‌کننده باشد. به‌ندرت ممکن است نوجوانان و بزرگسالان جزئیات وحشت شبانه را به خاطر بیاورند.
در کمتر از 30 ثانیه سلامت خوابتو بسنج!
چه چیزی باعث وحشت شبانه می‌شود؟
مانند سایر پاراسومنیاها، شواهدی وجود دارد مبنی‌بر اینکه وحشت در شب دارای یک جزء ژنتیکی است و احتمال بروز آن در افرادی که سابقه خانوادگی پاراسومنیا دارند، به‌ویژه والدین یا خواهر و برادر بیشتر است. علاوه‌بر این، افرادی که دارای سایر اختلالات خواب مانند آسم شبانه، آپنه انسدادی خواب، سندروم پای بی‌قرار، یا رفلاکس معده هستند، به‌طور فزاینده‌ای در افراد مبتلا به وحشت شبانه قرار می‌گیرند. به‌طور خاص، آپنه انسدادی خواب (OSA)، یک اختلال تنفسی، در بیش از نیمی از کودکانی که به‌دلیل ترس از خواب به پزشکان مراجعه می‌کنند، وجود دارد.
آپنه انسدادی خواب یا OSA چیست؟
درحالی‌که شرایطی که در بالا توضیح داده شد می‌تواند فرد را مستعد ابتلا به پاراسومنیا کند، تعدادی از عوامل نشان داده شده است که آن‌ها را تحریک می‌کند:
- تب
- کم‌خوابی
- اضطراب جدایی در کودکان
- دوره‌های پریشانی عاطفی یا تعارض
- اختلال در برنامه خواب
- داروهای خاص
- استفاده و سوءمصرف الکل
- سردردهای میگرنی
- آسیب سر
چه زمانی در مورد ترس‌های شبانه به پزشک مراجعه کنیم؟
بیشتر کودکان بدون درمان از دوره‌های وحشت شبانه رشد می‌کنند و میزان شیوع در نوجوانان و بزرگسالان به‌شدت کاهش می‌یابد. بااین‌حال، جستجوی توصیه‌های پزشکی در مورد وحشت شبانه باید همیشه مورد توجه قرار گیرد، به‌ویژه در حالات زیر:
- دوره‌ها 2 بار یا بیشتر در هفته رخ می‌دهند
- دوره‌ها منجر به آسیب یا آسیب نزدیک می‌شود
- وحشت شبانه با راه رفتن در خواب یا صحبت در خواب همراه است
- فرد دچار اختلال خواب و/یا خواب‌آلودگی در طول روز یا مشکلات عملکردی شده است
- ترس از خواب در نوجوانی یا بزرگ‌سالی شروع می‌شود
تشخیص معمولاً با گزارش علائم و رفتارهای خواب به پزشک انجام می‌شود. اگر فرد علائم دیگری مانند آپنه خواب، شب ادراری یا تشنج را تجربه کند، ممکن است آزمایش‌های دیگری توصیه شود. ارجاع به یک متخصص خواب ممکن است برای رد سایر اختلالات خواب یا تشخیص بیماری‌های زمینه‌ای لازم باشد.
جهت دریافت مشاوره رایگان و مشورت با پزشک متخصص کلیک کنید!
درمان و پیشگیری
تعدادی از رویکردها برای مقابله با وحشت شبانه وجود دارد و بهتر است با یک پزشک کار کنید تا درمان را با نیازهای خاص خود تنظیم کنید. دانستن نحوه پاسخ به وحشت‌های شبانه در لحظه برای به حداقل رساندن رویدادهای نامطلوب در زمان وقوع آن‌ها مفید است و خوشبختانه این دوره‌ها به‌طور کلی محدود می‌شوند.
نوجوانان و بزرگ‌سالانی که هراس‌های شبانه مکرر را تجربه می‌کنند، ممکن است از همکاری با متخصص خواب سود ببرند که می‌تواند به شناسایی علت زمینه‌ای که قابل‌درمان است کمک کند. آن‌ها همچنین ممکن است برای مدیریت علائم وحشت شبانه درمانی تجویز کنند. یک پزشک یا متخصص خواب ممکن است از شما بخواهد که یک دفتر خاطرات خواب داشته باشید، که یادداشتی از عادات خواب اخیر شما و تأثیر خواب بر زندگی روزانه شما است. آن‌ها ممکن است از شریک رخت‌خواب یا یکی از اعضای خانواده که می‌تواند قسمت‌های وحشت شبانه را توصیف کند، اطلاعاتی را بخواهند. برخی از افراد ممکن است برای ارزیابی و تشخیص بیشتر اختلالات خواب برای مطالعه خواب ارجاع داده شوند.
آیا باید کودکی را که دچار وحشت شبانه است از خواب بیدار کنید؟
وقتی کودکی دچار وحشت می‌شود، طبیعی است که بخواهیم آرامش داشته باشیم. بهتر است نزدیک بمانید و مطمئن شوید که زمین نمی‌خورند یا به خودشان آسیب نمی‌رسانند. بااین‌حال، سعی نکنید کودک را در هنگام وحشت شبانه بیدار کنید. تلاش برای برانگیختگی ممکن است باعث طولانی‌تر شدن دوره شود یا واکنش فیزیکی را تحریک کند که می‌تواند منجر به آسیب شود. اغلب این دوره‌ها کوتاه هستند و کودک شما به سرعت دوباره به خواب می‌رود. اگر هراس شبانه مکرراً رخ می‌دهد، با حذف هرگونه اقلام بالقوه خطرناک و ایمن کردن درها و پنجره‌ها، اطمینان حاصل کنید که اتاق خواب کودک شما یک محیط امن است. مطمئن شوید که سایر مراقبان و اعضای خانواده نیز می‌دانند که درصورت وقوع وحشت شبانه چه کاری انجام دهند.
درمان وحشت شبانه در کودکان چیست؟
والدین باید مطمئن باشند که ممکن است برای کودکانی که کمتر از دو بار در ماه وحشت شبانه را تجربه می‌کنند، نیازی به درمان نباشد. حتی اگر ترس‌های شبانه نادر هستند، مهم است که کارهایی را که می‌توانید برای بهبود بهداشت خواب کودک خود انجام دهید، در نظر بگیرید. عادات خواب بهتر می‌تواند احتمال ترس‌های شبانه را کاهش دهد، رشد و نمو بهتر را تسهیل کند و با بزرگ شدن کودک، روال خواب سالم را ایجاد کند. با توجه به اینکه محرومیت از خواب عامل شناخته‌شده وحشت‌های شبانه است، بهبود کیفیت خواب یک رویکرد رایج برای مقابله با وحشت‌های شبانه مکرر است. در برخی موارد، ممکن است داروهایی برای کودکان مبتلا به وحشت شبانه مداوم در نظر گرفته شود. برخی از کودکان به درمان با داروهایی مانند آرام‌بخش‌ها و برخی داروهای ضدافسردگی پاسخ می‌دهند.
در کمتر از 30 ثانیه سلامت خوابتو بسنج!
منابع
American Academy of Sleep Medicine. (2014). The International Classification of Sleep Disorders – Third Edition (ICSD-3). Darien, IL
Petit D, Touchette E, Tremblay RE, Boivin M, Montplaisir J. Dyssomnias and parasomnias in early childhood. Pediatrics. 2007;119(5):e1016-e1025
https://pediatrics.aappublications.org/content/119/5/e1016/tab-article-info
Moreno MA. Sleep Terrors and Sleepwalking: Common Parasomnias of Childhood. JAMA Pediatr. 2015;169(7):704
https://jamanetwork.com/journals/jamapediatrics/fullarticle/2337224
Carter KA, Hathaway NE, Lettieri CF. Common sleep disorders in children. Am Fam Physician. 2014;89(5):368-377
https://www.aafp.org/afp/2014/0301/p368.html
Hartman D, Crisp AH, Sedgwick P, Borrow S. Is there a dissociative process in sleepwalking and night terrors?. Postgrad Med J. 2001;77(906):244-249
https://pmj.bmj.com/content/77/906/244.abstract
American Academy of Sleep Medicine. (2008). Nightmares & Other Disturbing Parasomnias., Retrieved from
https://aasm.org/resources/factsheets/nightmareparasom.pdf
Nguyen BH, Pérusse D, Paquet J, et al. Sleep terrors in children: a prospective study of twins. Pediatrics. 2008;122(6):e1164-e1167
https://pediatrics.aappublications.org/content/122/6/e1164/tab-article-info
Sleepwalking and Sleep Terrors. (2020, February)., Retrieved October 02, 2020, from
https://www.health.harvard.edu/staying-healthy/sleepwalking-and-sleep-terrors-a-to-z
familydoctor.org editorial staff. (2020, June 5). Night Terrors and Nightmares – Toddlers & Children | familydocotor.org. Familydoctor.Org
https://familydoctor.org/condition/nightmares-and-night-terrors/
Sulkes, S. B. (2021, August). Sleep problems in children. Merck Manual Professional Version