شاخص توده بدنی (BMI) معیاری است که از قد و وزن شما برای بررسی سالم بودن وزن شما استفاده می‌کند. شاخص توده بدنی یک ابزار غربالگری پزشکی است که نسبت قد شما به وزن شما را اندازه‌گیری می‌کند تا میزان چربی بدن شما را تخمین بزند. متخصصان مراقبت‌های بهداشتی، BMI را با استفاده از تقسیم وزن (برحسب کیلوگرم) بر مجذور قد بر حسب متر مربع محاسبه می‌کنند. در این مقاله از سری مقالات وبلاگ رسکـر به بررسی این موضوع می‌پردازیم جهت آشنایی بیشتر تا انتهای مقاله همراه ما باشید.
در اکثر افراد، شاخص توده بدنی با چربی بدن مرتبط است – هر چه این عدد بیشتر باشد، ممکن است چربی بدن شما بیشتر باشد – اما در برخی موارد دقیق نیست. شاخص توده بدنی به‌تنهایی سلامتی را تشخیص نمی‌دهد. متخصصان مراقبت‌های بهداشتی از شاخص توده بدنی و سایر ابزارها و آزمایش‌ها برای ارزیابی وضعیت سلامت و خطرات افراد استفاده می‌کنند. چربی زیاد بدن ممکن است منجر به بیماری قلبی، سکته مغزی و دیابت نوع 2 شود. چربی کم در بدن ممکن است با سوءتغذیه مرتبط باشد. فقط مقدار مناسب چربی بدن به تامین ویتامین‌ها و مواد معدنی کمک می‌کند تا وارد بدن شما شوند. همچنین منبع انرژی برای بدن شما فراهم می‌کند، به حفظ دمای بدن کمک می‌کند و از اندام‌های شما محافظت می‌کند.
در کمتر از 30 ثانیه سلامت خوابتو بسنج!
فرمول محاسبه BMI
همان‌طور که اشاره شد دو پارامتر اصلی BMI قد و وزن هستند. بنابراین سایر خصوصیات فیزیکی از جمله جنسیت، سن، نوع استخوان‌بندی و… در محاسبه BMI تاثیری ندارند. استاندارد محاسبه شاخص توده بدنی در تصویر زیر مشاهده میشود:
محدوده BMI
برای بیشتر بزرگ‌سالان، BMI ایده‌آل در محدوده 18.5 تا 24.9 است.
BMI سالم چیست؟
مهم است به یاد داشته باشید که چاقی بدن تنها عامل تعیین‌کننده سلامت نیست. چندین عامل دیگر، مانند ژنتیک، سطح فعالیت، سیگار کشیدن یا استفاده از تنباکو، نوشیدن الکل و شرایط سلامت روان همگی بر سلامت کلی شما و احتمال ابتلا به برخی بیماری‌های پزشکی تأثیر می‌گذارند. اگرچه نمودار BMI ممکن است برای افراد خاص نادرست باشد، متخصصان مراقبت‌های بهداشتی همچنان از آن استفاده می‌کنند زیرا سریع‌ترین ابزار برای ارزیابی میزان تخمینی چربی بدن یک فرد است.
برای کودکان و نوجوانان 2 تا 18 ساله، هنگام محاسبه BMI سن، جنسیت، همچنین قد و وزن را در نظر می‌گیرند، پس شما نباید از نمودار استاندارد BMI برای ارزیابی وزن کودک یا نوجوان استفاده کنید. بهتر است با متخصصان مراقبت‌های بهداشتی فرزندتان درمورد محدوده وزنی بهینه برای سن و قد او صحبت کنید.
|
محدوده BMI |
محدوده وزنی |
|
اگر BMI شما زیر 18.5 باشد: |
شما در محدوده کم‌وزن هستید. |
|
اگر BMI شما بین 18.5 تا 24.9 باشد: |
شما در محدوده وزن سالم هستید. |
|
اگر BMI شما بین 25 تا 29.9 باشد: |
شما در محدوده اضافه وزن قرار دارید. |
|
اگر BMI شما 30 یا بیشتر باشد: |
شما در محدوده چاق هستید. |
.
دقت BMI
BMI تغییرات طبیعی در شکل بدن را در نظر می‌گیرد و محدوده وزنی مناسب را برای یک قد خاص ارائه می‌دهد. علاوه‌بر اندازه‌گیری BMI، متخصصان مراقبت‌های بهداشتی ممکن است فاکتورهای دیگری را در هنگام ارزیابی وزن سالم در نظر بگیرند.
در کمتر از 30 ثانیه سلامت خوابتو بسنج!
اگر دوست دارید همین الان شاخص توده بدنیتونو آنلاین محاسبه کنید به لینک زیر مراجعه کنید:
محاسبه آنلاین شاخص توده بدنی (BMI)
خطرات ناشی از BMI پایین
راهکارهای بهبود BMI پایین چیست؟
| راهکار | توضیحات |
|---|---|
| افزایش مصرف کالری | مصرف غذاهای پرکالری و مغذی مانند آجیل، دانه‌ها، و کره‌های مغذی برای افزایش وزن. |
| مصرف غذاهای پرپروتئین | افزودن منابع پروتئینی مانند گوشت، ماهی، تخم‌مرغ و لبنیات برای ساخت و ترمیم عضلات. |
| داشتن وعده‌های غذایی منظم | خوردن وعده‌های غذایی منظم و میان‌وعده‌های مغذی به‌طور مداوم برای افزایش وزن. |
| تمرینات مقاومتی | انجام تمرینات ورزشی مانند وزنه‌برداری برای افزایش توده عضلانی و وزن بدن. |
| مشاوره با متخصص تغذیه | دریافت برنامه غذایی شخصی از متخصص تغذیه برای تأمین نیازهای کالری و مغذی خاص. |
| پرهیز از نوشیدنی‌های کم‌کالری | کاهش مصرف نوشیدنی‌های کم کالری و افزایش مصرف نوشیدنی‌های پرکالری مانند اسموتی‌های مغذی. |
| استفاده از مکمل‌های غذایی | در صورت نیاز، استفاده از مکمل‌های غذایی برای تأمین مواد مغذی ضروری و کالری. |
| مدیریت استرس و اضطراب | کاهش استرس و اضطراب که میتواند بر اشتها و وزن بدن تأثیر بگذارد. |
| پایش منظم وزن و سلامت | نظارت بر وزن و سلامت به‌طور منظم و تنظیم برنامه‌های غذایی و ورزشی در صورت نیاز. |
خطرات ناشی از BMI بالا
چگونه BMI بالا را کنترل کنیم و آن را پایین بیاوریم؟
| راهکار | توضیحات |
|---|---|
| رژیم غذایی متعادل | مصرف غذاهای غنی از مواد مغذی مانند میوه‌ها، سبزیجات، و غلات کامل و کاهش مصرف غذاهای پرکالری. |
| فعالیت بدنی منظم | انجام فعالیت‌های ورزشی به مدت حداقل 150 دقیقه در هفته برای حفظ وزن سالم. |
| کنترل اندازه وعده‌های غذایی | توجه به حجم وعده‌های غذایی و جلوگیری از پرخوری. |
| نوشیدن کافی آب | مصرف آب کافی به حفظ هیدراتاسیون و کاهش اشتها کمک می‌کند. |
| خواب کافی | خوابیدن به مدت 7 تا 9 ساعت در شب برای حفظ سلامت عمومی. |
| مدیریت استرس | استفاده از تکنیک‌های مدیریت استرس مانند مدیتیشن و یوگا برای کاهش تأثیرات منفی استرس. |
| پایش منظم وزن | نظارت بر وزن به‌طور منظم و تنظیم رژیم غذایی و فعالیت بدنی در صورت لزوم. |
| مشاوره با متخصص تغذیه | دریافت راهنمایی از متخصص تغذیه برای تنظیم برنامه غذایی مناسب. |
| پرهیز از عادات نادرست | پرهیز از عادات غذایی ناسالم مانند خوردن در هنگام استرس یا خوابیدن بلافاصله پس از وعده‌های غذایی. |
محدودیت‌های BMI استاندارد در تشخیص انواع وزن
BMI بین توده بدون چربی (وزن همه چیز در بدن شما به جز چربی) و توده چربی تفاوتی قائل نمی‌شود. به همین دلیل، یک فرد میتواند BMI بالایی داشته باشد (با عضلانی بودن) اما همچنان توده چربی بسیار کم داشته باشد و بالعکس. عضله بسیار متراکم‌تر از چربی است، بنابراین افراد بسیار عضلانی، مانند بوکسورهای سنگین‌وزن، مربیان وزنه‌برداری و ورزشکاران، ممکن است وزن سالمی داشته باشند، حتی اگر BMI آن‌ها به‌عنوان چاق طبقه‌بندی شود.
به‌طور کلی، هر چه BMI شما بالاتر باشد، خطر ابتلا به شرایطی همچون بیماری قلبی، فشار خون بالا، دیابت نوع 2، آرتروز، آپنه خواب، افسردگی و سایر شرایط سلامت روان ممکن است. اگر BMI کمتر از 18.5 (کم وزنی) باشد، ممکن است در خطر ابتلا به شرایط زیر باشید: سوءتغذیه، کم‌خونی، ضعف سیستم ایمنی که میتواند منجر به عفونت‌ها و بیماری‌های مکرر شود، پوکی استخوان، ناباروری. یکی از عوارض BMI بالا ابتلا به آپنه خواب است مقاله زیر به آپنه انسدادی خواب پرداخته است.
اگر باردار هستید نباید از BMI به‌عنوان معیار استفاده کنید. اگر نگران وزن خود هستید، از ماما یا پزشک عمومی خود مشاوره بگیرید.
منابع
https://my.clevelandclinic.org/
سوالات متداول
1- شاخص توده بدنی یا BMI چیست؟
- معیاری است که از قد و وزن شما برای بررسی سالم بودن وزن شما استفاده می‌کند.
2- در چه محدودهای از BMI فرد چاق در نظر گرفته میشود؟
- اگر BMI بالاتر از 30 باشد فرد چاق در نظر گرفته میشود.
3- BMI بالا چه عوارضی را میتواند به دنبال داشته باشد؟
- BMI بالا میتواند خطر ابتلا به شرایطی همچون بیماری قلبی، فشار خون بالا، دیابت نوع 2، آرتروز، آپنه خواب، افسردگی و سایر شرایط سلامت روان را به وجود بیاورد.