نوزادی که به دنیا می‌آید انتظار دارد شب و روز در تماس نزدیک با مادرش بماند تا از این طریق ایمن و گرم باشد و البته خوب تغذیه کند. برای نوزادان – به‌ویژه نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌کنند – کاملاً طبیعی است که حداقل در طول سال اول، شب از خواب بیدار شوند و شیر بخورند. به اشتراک گذاشتن تخت‌خواب هنگام شیر دادن یک روش سنتی برای مراقبت از نوزاد در شب است – شیر دادن در شب میتواند بسیار آسان‌تر باشد، زمانی‌که کودک خود را با خود به تخت‌خواب می‌برید و درازکشیده به او شیر می‌دهید. مادران شیردهی که در بستر مشترک هستند، نسبت به مادرانی که با شیشه شیر می‌دهند، بیشتر میخوابند و مدت بیشتری شیر می‌دهند. از طرف دیگر، خوابیدن هم‌زمان ممکن است به کودک شما حس نزدیکی را بدهد و شیردهی را آسان‌تر می‌کند. ما در این مقاله به بررسی بی‌خوابی در دوران شیردهی می‌پردازیم پس تا انتهای مقاله همراه ما باشید.
“در بیشتر نقاط جهان… نوزادان، مانند بیشتر تاریخ، نزدیک مادرشان میخوابند.”
هنر زنانه شیردهی
با علل ایجاد بی‌خوابی در دوران شیردهی آشنا شوید
افسردگی پس از زایمان
- راهکار: مشاوره با روان‌شناس یا روان‌پزشک و دریافت درمان مناسب از جمله مشاوره و داروهای ضدافسردگی میتواند کمک‌کننده باشد.
تغییرات هورمونی
- راهکار: تنظیم سبک زندگی، استفاده از تکنیک‌های آرامش‌بخش و در صورت لزوم مشاوره پزشکی برای مدیریت تغییرات هورمونی میتواند کمک‌کننده باشد.
مشکلات جسمی و درد
استرس و اضطراب
- راهکار: استفاده از تکنیک‌های مدیریت استرس مانند مدیتیشن، یوگا و مشاوره روان‌شناختی میتواند به کاهش اضطراب و بهبود خواب کمک کند.
تغییرات در الگوی خواب نوزاد
- راهکار: ایجاد روتین خواب برای نوزاد و تلاش برای هماهنگی با خواب نوزاد میتواند به بهبود وضعیت خواب مادر کمک کند.
چه خطراتی متوجه مادران شیردهی است که بی‌خوابی دارند؟
| خطرات | توضیحات |
|---|---|
| کاهش توانایی فیزیکی و ذهنی | بی‌خوابی میتواند به کاهش تمرکز، حافظه و انرژی برای انجام فعالیت‌های روزمره منجر شود. |
| مشکلات عاطفی | کمبود خواب میتواند باعث تغییرات خلق و خو، افسردگی و اضطراب شود. |
| کاهش کیفیت شیر | بی‌خوابی و استرس ممکن است بر تولید و کیفیت شیر مادر تأثیر بگذارد. |
| ضعف سیستم ایمنی | کمبود خواب میتواند سیستم ایمنی را تضعیف کند و مادر را مستعد بیماری‌ها کند. |
| مشکلات جسمی | بی‌خوابی ممکن است به سردرد، درد عضلانی و مشکلات گوارشی منجر شود. |
| افزایش خطر حوادث | خستگی ناشی از کمبود خواب میتواند باعث افزایش خطر حوادث و آسیب‌های تصادفی شود. |
| مشکلات در ارتباط با نوزاد | خستگی و کمبود خواب ممکن است توانایی مادر را برای رسیدگی به نیازهای نوزاد کاهش دهد. |
راهکارهای مقابله با بی‌خوابی در دوران شیردهی
چه خطراتی میتواند برای خواب نوزاد وجود داشته باشد؟
تصادفات
نوزادان در زمانهای مختلف در مکانهای مختلف میخوابند. هرجا که نوزادی بخوابد ممکن است یک آسیب تصادفی رخ دهد. نوزاد ممکن است بین مبلمان یا بدن والدین گیر کند، از روی سطحی که خوابیده است بیفتد، یا خطر خفگی یا خفه شدن توسط بالش، طناب یا پتو او را تهدید کند. هر چیزی که هوشیاری یا توانایی شما را برای پاسخ دادن به کودک کاهش دهد، مانند الکل، مواد مخدر، یا برخی داروها، میتواند خطرآفرین باشد.
نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند در تخت‌خواب خود را نزدیک سینه‌های مادر خود قرار می‌دهند. تحقیقات نشان می‌دهد که مادرانی که با نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند در تخت‌خواب شریک می‌شوند، به‌طور طبیعی موقعیت محافظتی را اتخاذ می‌کنند و این موقعیت خفگی را غیرممکن می‌کند. به این حالت «cuddle curl» یا همان “بغل کردن” گفته می‌شود.
در کمتر از 30 ثانیه سلامت خوابتو بسنج!
SIDS
سندروم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) یا مرگ تخت نوزاد، یک مرگ غیرمنتظره ناگهانی نوزاد است (معمولاً در هنگام خواب اتفاق می‌افتد) که با یک بیماری، عفونت، آسیب عمدی یا دلایل تصادفی قابل‌توضیح نیست.
چه چیزی نوزاد را آسیب‌پذیر می‌کند؟
SIDS میتواند در هر موقعیت خوابی رخ دهد، اما تحقیقات نشان داده است که SIDS فقط برای نوزادانی که آسیب‌پذیر هستند اتفاق می‌افتد. ما دقیقاً نمی‌دانیم چه عواملی باعث آسیب‌پذیری می‌شوند، اما برخی از عوامل عبارت‌اند از:
- نوزاد کمتر از 4 ماه باشد.
- نوزاد قبل از تولد در معرض مواد شیمیایی مضر از جمله دود یا الکل باشد.
- نوزاد نارس یا کم‌وزن (زیر 2.5 کیلوگرم) باشد.
عوامل خطر SIDS
عوامل زیر خطر SIDS را برای یک نوزاد آسیب‌پذیر، هر کجا که بخوابد، افزایش می‌دهد.
- قرار گرفتن درمعرض دود میتواند بر توانایی کودک برای بیدار شدن از خواب تأثیر بگذارد. این خطر به میزان تماس نوزاد مربوط می‌شود. همیشه ایده خوبی است که قرار گرفتن کودک درمعرض دود را در هر کجا که می‌خوابد کاهش دهید، مخصوصاً اگر سیگاری هستید، نباید تخت‌خواب را با کودک خود به اشتراک بگذارید. سیگار کشیدن بزرگترین خطر SIDS است.
- خواباندن نوزاد رو به شکم برای خوابیدن ممکن است بر توانایی او در بیدار شدن و تنفس تأثیر بگذارد. کمپین‌های «Back to sleep» به معنای “خوابیدن به پشت” SIDS را در بسیاری از کشورهای غربی کاهش داده است. مادران شیرده که در تخت‌خواب مشترک هستند، اغلب در حالت خوابیده به پهلو شیر می‌دهند – وقتی نوزاد از سینه جدا می‌شود، به‌طور طبیعی به پشت خود می‌غلتد.
- اگر نوزاد در همان اتاقی باشد که شما هستید، خطر ابتلا به SIDS در نوزاد کمتر است.
- تغذیه فرموله‌شده (از جمله تغذیه ترکیبی) خطر ابتلا به SIDS را از نظر آماری به‌طور قابل‌توجهی تحمیل می‌کند.
خواب امن
مادران شیردهی که معیارهای زیر را دارند می‌توانند با اطمینان از تخت خود استفاده کنند. این مادران باید:
- یک فرد غیرسیگاری باشند.
- یک فرد هوشیار (بدون مصرف مواد مخدر، الکل یا داروهای خواب‌آور) باشند.
همچنین کودک باید:
- سالم و کامل (با وزن بالای 2.5 کیلوگرم هنگام تولد) باشد.
- وقتی شیر نمی‌خورد به پشت بخوابد.
- بدون قنداق و با پوشش سبک باشد.
مادر و کودک باید روی سطح ایمن بخوابند. هرگز با کودک خود روی مبل یا صندلی راحتی نخوابید.
خواب مشترک یا اشتراک در تخت‌خواب؟
اشتراک در تخت‌خواب: والدین و نوزادان برای خواب محل یکسانی دارند.
خواب مشترک: والدین و نوزادانی که در مجاورت یک‌دیگر میخوابند، اما لزوماً روی یک تخت نمی‌خوابند.
در کمتر از 30 ثانیه سلامت خوابتو بسنج!
با انجام نکات زیر با خیال راحت بخوابید!
این کارها را باید انجام دهید:
✔ کودک خود را به پشت بخوابانید.
✔ در شبانه‌روز کودک را نزدیک خود نگه دارید، نه در اتاق دیگری و تنها.
✔ از قرار دادن کودک درمعرض دود سیگار در هر زمانی خودداری کنید زیرا این امر خطر SIDS را افزایش می‌دهد.
✔ کودک خود را با پاهایش روی تخت یا کالسکه قرار دهید.
✔ روبه‌روی نوزاد در تخت‌خواب بخوابید (پای شما باید مانع سر خوردن نوزاد به زیر روتختی و پتو شود).
✔ مکان خواب کودکتان را از نظر خطرات بررسی کنید.
✔ یک تشک سفت، صاف، تمیز و مناسب انتخاب کنید و روی آن را با ملحفه‌ای فیت‌شده روی تخت بپوشانید.
✔ شکاف‌هایی را که ممکن است در آن گیر کنند بررسی کنید.
✔ اطمینان حاصل کنید که آن‌ها نمی‌توانند سقوط کنند.
✔ لباس‌های بدون نخ یا کراوات را انتخاب کنید که باعث خفگی نشود.
✔ بررسی کنید که کودک شما در هنگام خواب خیلی گرم یا خیلی سرد نشود.
✔ حیوانات خانگی را از تخت کودک خود دور نگه دارید.
هرگز کودک خواب خود را در این موقعیت‌ها رها نکنید:
✘ نزدیک آتش، رادیاتور یا در آفتاب کامل.
✘ پوشیدن لباس گرم در فضای باز در داخل خانه.
نکات اشتراک در تخت‌خواب
هنگامی‌که تخت را به اشتراک می‌گذارید:
✔ روبه‌روی نوزاد در تخت بخوابید (ران شما باید از لیز خوردن او در زیر روکش جلوگیری کند).
✔ بالش‌ها و روکش‌های خود را از کودک خود دور نگه دارید.
✔ مطمئن شوید که هر کسی می‌داند کودک شما در تخت است.
✔ یک بزرگ‌سال را بین هر کودک بزرگتر و کودک خود در تخت نگه دارید.
تخت کودک را با این افراد به اشتراک نگذارید!
✘ اگر فردی در تخت سیگاری باشد (حتی اگر هرگز در تخت سیگار نکشد).
✘ اگر فردی مشروبات الکلی یا مواد مخدر مصرف کرده باشد که میتواند باعث خواب‌آلودگی او شود یا بیش از حد خسته است که نمی‌تواند نسبت به کودک شما آگاه باشد.
✘ اگر فردی بیماری یا وضعیتی داشته باشد که بر آگاهی او از کودک شما تأثیر بگذارد.
شب‌های آسان
ممکن است متوجه شوید که ترتیبات مختلف خواب در زمانهای مختلف کار می‌کند. مبتکر بودن و تمرکز بر این‌که چگونه شما و خانواده‌تان می‌توانید بیشترین خواب را در شب داشته باشید میتواند کمک‌کننده باشد. برخی از این ایده‌ها ممکن است برای شما مفید باشد، اما چون فقط شما شرایط خود را می‌دانید، همیشه ایمنی را در نظر داشته باشید. بنابراین سعی کنید:
- از تختی که برای خواب مشترک طراحی شده است استفاده کنید.
- تخت نوزادتان تا بالای تختتان بیاورید. کناره را پایین بیاورید و پایه را برای دسترسی آسان در شب بالا بیاورید. تخت‌خواب را روی تخت خود محکم کنید
- شما همچنین می‌توانید از تختی بزرگتر استفاده کنید.
این نکات ایمنی در مورد نوزادان سالمی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند، صدق می‌کند. نوزادان نارس و کم‌وزن آسیب‌پذیرتر هستند. اگر کودک شما ناخوشایند به‌نظر می‌رسد، فوراً به‌دنبال مشاوره پزشکی باشید. به یاد داشته باشید که نکات ایمنی می‌توانند به کاهش خطر SIDS و حوادث در هر جایی که کودک شما می‌خوابد کمک کند، اما نمی‌تواند خطر را به‌طور کامل از بین ببرد.
در کمتر از 30 ثانیه سلامت خوابتو بسنج!
منابع
Sleep patterns and fatigue in new mothers and fathers. Gay et al, 2004
Ball, H. L. et al (2016). Bed-sharing by breastfeeding mothers: who bed-shares and what is the relationship with breastfeeding duration? Acta
Paediatrica, DOI: 10.1111/apa.13354
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26848117/
Ball, H. L. Parent-infant bed-sharing behaviour: Effects of feeding type, and presence of father. Human Nature 2006; 17(3):301–18
سوالات متداول
1- SIDS چیست؟
- سندروم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) یا مرگ تخت نوزاد، یک مرگ غیرمنتظره ناگهانی نوزاد است (معمولاً در هنگام خواب اتفاق می‌افتد) که با یک بیماری، عفونت، آسیب عمدی یا دلایل تصادفی قابل‌توضیح نیست.
2- به جز SIDS چه خطری میتواند برای خواب نوزاد وجود داشته باشد؟
- نوزادان در زمانهای مختلف در مکانهای مختلف میخوابند. هرجا که نوزادی بخوابد ممکن است یک آسیب تصادفی رخ دهد.
3- بهترین حالت شیردهی در شب چگونه است؟
- اگر مادر نوزاد را در تخت خود یا در تخت مجاور بخواباند و شیر بدهد امکان اختلال خواب مادر و خطرات احتمالی برای نوزاد در خواب کاهش می‌یابد.