مکمل‌های ملاتونین به‌طور گسترده‌ای در دسترس هستند و معمولاً به‌عنوان کمک‌کننده خواب استفاده می‌شوند. در دو دهه اخیر، مصرف ملاتونین به‌طور مداوم در بین بزرگ‌سالان در ایالات متحده افزایش یافته است. مانند هر مکمل یا دارویی، ایمنی در اولویت قرار دارد. قبل از مصرف ملاتونین، درک عوارض جانبی ملاتونین و تداخلات احتمالی با سایر داروها مهم است.
ملاتونین: کاربرد، روش مصرف و عوارض جانبی
عوارض جانبی ملاتونین
اثرات نامطلوب ملاتونین معمولاً با مصرف دوزهای بالاتر یا مکمل‌هایی که برای آزادسازی طولانی‌مدت ملاتونین طراحی شده‌اند رخ می‌دهد. ملاتونین همچنین در افراد مسن می‌تواند برای مدت طولانی‌تری در بدن فعال بماند. این بدان معناست که ملاتونین ممکن است در روز بعد که توسط افراد مسن مصرف می‌شود باعث خواب‌آلودگی شود.
در بزرگ‌سالان، واکنش‌های نامطلوب ملاتونین نسبتاً نادر و خفیف است، اما برخی عوارض جانبی رایج نیز وجود دارد. مهم است که این عوارض جانبی را با پزشک در میان بگذارید و در صورت تداوم، مصرف ملاتونین را قطع کنید.
- سردرد:
یکی از شایع‌ترین عوارض مصرف ملاتونین سردرد است.
- خواب‌آلودگی در طول روز:
اثرات خواب‌آور ملاتونین می‌تواند در طول روز ادامه داشته باشد و در نتیجه باعث خستگی در طول روز شود.
- سرگیجه:
سرگیجه یکی از عوارض جانبی احتمالی ملاتونین است. هنگام مصرف مکمل‌های ملاتونین، اجتناب از مصرف الکل بسیار مهم است.
- حالت تهوع:
حالت تهوع هنگام مصرف مکمل‌ها ممکن است رخ دهد، اما ممکن است به‌دلیل عوامل دیگری باشد. اگر حالت تهوع دارید، در مورد زمان مصرف مکمل‌ها و وعده‌های غذایی خود با پزشک مشورت کنید.
- رویاهای واضح یا کابوس:
افرادی که از ملاتونین استفاده می‌کنند اغلب رویاها یا کابوس‌های واضح را گزارش می‌کنند.
- گرفتگی معده:
برخی مطالعات نشان داده‌اند که گرفتگی یا ناراحتی معده می‌تواند با مصرف ملاتونین ایجاد شود.
- تغییرات خلقی:
تغییرات خلقی مرتبط با مصرف ملاتونین شامل حملات مختصر افسردگی و تحریک‌پذیری است.
بسیاری از تحقیقات بر روی اثرات مصرف ملاتونین تنها برای مدت کوتاهی متمرکز شده است. تحقیقات بیشتری مورد نیاز است، اما شواهد موجود نشان می‌دهد که ملاتونین به‌طور کلی برای بزرگ‌سالان در صورت استفاده تا سه ماه بی‌خطر است.
عوارض ملاتونین در کودکان
ایمنی استفاده از ملاتونین در کودکان به‌طور کامل مشخص نشده است. برای درک بهتر اثرات کوتاه‌مدت و بلندمدت آن در جوانان به مطالعات بیشتری نیاز است. در تحقیقات محدود تا به امروز، عوارض جانبی کوتاه‌مدت ملاتونین در کودکان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- سردرد
- سرگیجه
- خواب‌آلودگی
- تحریک
- افزایش ادرار شبانه یا شب ادراری
اثرات طولانی‌مدت ملاتونین در کودکان کمتر واضح است. برخی از محققان این نگرانی را دارند که ملاتونین می‌تواند سطوح طبیعی هورمون‌ها را مختل کند و با بلوغ تداخل کند، اگرچه تحقیقات بیشتری لازم است.
والدین و مراقبان باید با پزشک اطفال کودک خود مشورت کنند تا خطرات احتمالی مکمل‌های ملاتونین را بهتر درک کنند. درحالی‌که ملاتونین ممکن است به برخی از اختلالات خواب کمک کند، متخصصان ملاتونین را به‌عنوان یک کمک خواب عمومی برای کودکان یا نوجوانان توصیه نمی‌کنند.
شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد ملاتونین می‌تواند برای کودکانی که بی‌خوابی یا تاخیر در ریتم شبانه‌روزی را تجربه می‌کنند، مفید باشد. اما والدین و مراقبان باید از استفاده از ملاتونین برای القای خواب در کودکان یا نوجوانان سالم خودداری کنند. کارشناسان پیشنهاد می‌کنند قبل از استفاده از ملاتونین، با تغییراتی در سبک زندگی و رفتار شروع کنید.
آیا مصرف ملاتونین در دوران بارداری توصیه می‌شود؟
آیا ملاتونین بی‌خطر است؟
ملاتونین عموماً برای استفاده کوتاه‌مدت در بزرگ‌سالان بی‌خطر در نظر گرفته می‌شود، اما ممکن است نگرانی‌های ایمنی برای افراد مبتلا به برخی بیماری‌های قبلی یا کسانی که داروهای خاصی مصرف می‌کنند وجود داشته باشد.
ملاتونین برای همه مناسب نیست و برخی افراد باید احتیاط کنند و قبل از مصرف مکمل‌های ملاتونین با پزشک مشورت کنند.
- افرادی که دیالیز می‌شوند یا دارای مشکلات کبدی هستند:
افرادی که عملکرد کلیه یا کبد آن‌ها کاهش یافته است ممکن است نتوانند ملاتونین را متابولیزه کنند و خطر عوارض جانبی جانبی بالاتری دارند.
- کسانی که باردار یا شیرده هستند:
شواهد کافی برای تضمین ایمنی استفاده از ملاتونین در افرادی که باردار، شیرده یا در تلاش برای باردار شدن هستند وجود ندارد.
- سالمندان مبتلا به زوال عقل:
افراد مسن مبتلا به زوال عقل باید از مصرف ملاتونین خودداری کنند. برای این افراد، خطرات ایمنی بالقوه ملاتونین احتمالاً از مزایای احتمالی آن بیشتر است.
- افراد مبتلا به شرایط سلامت روان:
ملاتونین ممکن است باعث علائم افسردگی و سایر اختلالات خلقی شود یا علائم موجود را در برخی افراد بدتر کند.
- افراد مبتلا به مشکلات ایمنی:
ملاتونین می‌تواند بخش‌های خاصی از سیستم ایمنی را فعال کند. درحالی‌که اهمیت این اثر هنوز مشخص نیست، افراد مبتلا به اختلالات خودایمنی یا افرادی که داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی مصرف می‌کنند ممکن است بخواهند ابتدا با پزشک خود صحبت کنند.
علاوه بر این، ملاتونین می‌تواند با برخی داروها مانند رقیق‌کننده‌های خون تداخل داشته باشد. هرکسی که داروهای تجویزی مصرف می‌کند باید قبل از مصرف ملاتونین با پزشک مشورت کند.
مصرف بیش از حد ملاتونین
ملاتونین در دوزهای بالا می‌تواند عوارض جانبی ایجاد کند، اما بعید است که باعث مصرف بیش از حد کشنده شود. در بزرگ‌سالان، دوزهای بالاتر ممکن است عوارض جانبی ناخوشایندی مانند سردرد و حالت تهوع ایجاد کند.
مصرف بیش از حد ملاتونین در کودکان یک نگرانی رو به رشد با افزایش بستری شدن در بیمارستان در سال‌های اخیر است که عمدتاً به‌دلیل مصرف تصادفی ملاتونین در کودکان خردسال است. والدین و مراقبان باید از نگهداری ایمن همه داروها و مکمل‌ها در خانه مطمئن باشند.
همچنین مهم است که به خاطر داشته باشید که برخی از مکمل‌های ملاتونین ممکن است دقیقاً برچسب‌گذاری نشده باشند. این موضوع خطر مصرف دوز بالاتر از حد مورد نظر را افزایش می‌دهد.
مدت زمان اثردهی ملاتونین در جدول زیر نشان داده شده است:
|
نیمه عمر ملاتونین |
20 تا 40 دقیقه |
|
افزایش سطح دوز |
1 ساعت |
| کاهش سطح دوز | 4 تا 8 ساعت |
چه زمانی باید به دنبال مراقبت پزشکی بود؟
هرکسی که از قبل یک وضعیت خاص سلامتی دارد یا از داروهای تجویزی استفاده می‌کند، باید قبل از مصرف ملاتونین با پزشک خود مشورت کند. هرکسی که واکنش نامطلوب ملاتونین را تجربه می‌کند باید مصرف مکمل را متوقف کند و با پزشک خود مشورت کند.
همیشه ایده خوبی است که قبل از افزودن یک مکمل جدید به یک رژیم سلامتی، پزشک را آگاه کنید. یک پزشک یا داروساز ممکن است بتواند در مورد زمان‌بندی یا دوز ملاتونین کمک کند و در مورد فواید و خطرات آن شما را آگاه کند.
در صورت ادامه مشکلات خواب در طی چند هفته یا ماه، حتی پس از مصرف ملاتونین، درخواست مشاوره از پزشک نیز توصیه می‌شود. ملاتونین می‌تواند برای برخی از مشکلات خواب مفید باشد، اما برای سایر اختلالات خواب، از جمله آپنه انسدادی خواب، موثر واقع نمی‌شود. پزشک می‌تواند علائم فرد را بررسی کند، تشخیص و برنامه درمانی آگاهانه ارائه دهد و در صورت نیاز به متخصص خواب ارجاع دهد.
منابع
Besag, F., Vasey, M. J., Lao, K., & Wong, I. (2019). Adverse events associated with melatonin for the treatment of primary or secondary sleep disorders: A systematic review. CNS Drugs, 33(12), 1167–1186
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31722088/
Neubauer, D. N. (2022, May 18). Pharmacotherapy for insomnia in adults. In R. Benca & J. G. Elmore (Eds.). UpToDate., Retrieved April 13, 2023, from
https://www.uptodate.com/contents/pharmacotherapy-for-insomnia-in-adults
سوالات متداول
1- عوارض جانبی ملاتونین به چه شکل است؟
- عوارض جانبی ملاتونین معمولاً نادر و خفیف است اما می‌تواند شامل خواب‌آلودگی در طول روز، سردرد، حالت تهوع و سرگیجه باشد.
2- استفاده طولانی‌مدت از ملاتونین چه اثراتی را به دنبال دارد؟
- تحقیقات بیشتری برای درک اثرات استفاده طولانی‌مدت ملاتونین مورد نیاز است.
3- آیا ملاتونین برای زنان باردار نیز توصیه می‌شود؟
- قبل از مصرف ملاتونین در دوران بارداری یا شیردهی با پزشک خود مشورت کنید.
4- آیا همه افراد می‌توانند ملاتونین مصرف کنند؟
- افراد مبتلا به شرایط پزشکی مانند کسانی که دیالیز می‌شوند یا افسردگی دارند نیز باید در مورد ایمنی ملاتونین با پزشک خود مشورت کنند.