سردرد ساعت زنگ دار (هیپنیک): علائم + علل + راه درمان

اگر تا به حال با سردرد در نیمه شب از خواب بیدار شده‌اید، ممکن است چیزی را تجربه کرده باشید که به‌عنوان سردرد هیپنیک یا سردرد ساعت زنگ دار شناخته می‌شود. سردردهای هیپنیک نادر در نظر گرفته می‌شوند و کمتر از 1 درصد افراد را مبتلا می‌کند. اگر شما فردی هستید که با این نوع خاص از سردرد تشخیص داده شده است، این مقاله را از دست ندهید. ما در این مقاله به معرفی سردرد ساعت زنگ دار، علل و راه‌های درمانی آن می‌پردازیم.

جدیدترین مقالات حوزه خواب را در وبلاگ رسکر بخوانید: علت سردرد صبحگاهی: چرا با سردرد از خواب بیدار می‌شوم؟

سردرد هیپنیک چیست؟

سردرد هیپنیک نوع نادری از سردرد است که در هنگام خواب رخ می‌دهد و فرد را از خواب بیدار می‌کند، به همین دلیل است که براساس منابع نام مستعار “سردرد ساعت زنگ‌دار” را به خود اختصاص داده است. این درد می‌تواند افراد را حداقل 15 دقیقه بیدار نگه دارد، اگر نه بیشتر.

سردردهای هیپنیک تنها زمانی رخ می‌دهد که فرد خواب است. این زمان آن‌ها را از انواع دیگر سردردها مانند میگرن یا سردردهای خوشه‌ای متمایز می‌کند که ممکن است باعث ایجاد مشکل در به خواب رفتن شود، اما ممکن است در هر زمانی از روز رخ دهد.

افرادی که سردردهای هیپنیک را تجربه می‌کنند معمولاً چندین بار در هفته آن را تجربه می‌کنند. شروع سردرد هیپنیک معمولاً پس از 50 سالگی رخ می‌دهد، اگرچه چند مورد کمتر از 40 سال گزارش شده است.

در کمتر از 30 ثانیه سلامت خوابتو بسنج!

علائم سردرد هیپنیک چیست؟

علائم سردرد هیپنیک می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• درد مبهم یا ضربان‌دار که یک یا هردو طرف سر را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.
• بیدار شدن در نیمه شب به دلیل سردرد، چندین بار در ماه
• حالت تهوع
• حساسیت به نور یا صداها
• آبریزش چشم یا بینی

“علائم سردرد هیپنیک در بسیاری از انواع دیگر سردردها، از جمله شرایط جدی، مشترک است. اگر کسی علائمی دارد، باید فوراً با یک متخصص پزشکی صحبت کند.»

دکتر داستین کوتلیار
پزشک خواب

علامت اولیه سردرد هیپنیک، سردرد مبهم یا ضربان‌دار است که در طول خواب، چندین بار در ماه، معمولاً در همان زمان شب رخ می‌دهد. سردرد هیپنیک می‌تواند یک طرفه یا دو طرفه باشد، به این معنی که می‌تواند یک یا هردو طرف از سر شما را درگیر کند. با این حال، معمولاً سردرد هیپنیک هردو طرف را تحتتاثیر قرار می‌دهد.

یکی دیگر از ویژگی‌های متمایز سردرد هیپنیک این است که معمولاً در نیمه‌های شب یا حدود دو تا سه ساعت پس از به خواب رفتن رخ می‌دهد.

یکی دیگر از ویژگی‌های متمایز سردرد هیپنیک این است که معمولاً در نیمه‌های شب یا حدود دو تا سه ساعت پس از به خواب رفتن رخ می‌دهد. آن‌ها اغلب تقریباً در یک زمان اتفاق می‌افتند و حتی ممکن است چندین بار در شب اتفاق بیفتند که بین 15 دقیقه تا سه ساعت طول می‌کشد. سردردهای هیپنیک می‌توانند شدت داشته باشند، اما آنقدر دردناک هستند که شما را از خواب بیدار کنند.

چگونه راحت‌تر از خواب بیدار شویم؟

چه چیزی باعث سردرد هیپنیک می‌شود؟

سردردهای هیپنیک به‌عنوان یک اختلال سردرد اولیه در نظر گرفته می‌شود، به این معنی که توسط یک بیماری زمینه‌ای شناخته‌شده ایجاد نمی‌شوند. سردردهای هیپنیک اغلب در طول خواب با حرکت سریع چشم (REM) اتفاق می‌افتد، بنابراین ممکن است ناحیه‌ای از مغز که با پردازش درد درگیر است فعال شود و منجر به سردرد هیپنیک شود. فراتر از آن، محققان به‌طور قطع نمی‌دانند که چه چیزی باعث سردرد هیپنیکی می‌شود.

سردردهای هیپنیک ممکن است با تولید ملاتونین نیز مرتبط باشد. براساس مطالعات ملاتونین هورمونی است که به شما احساس خواب‌آلودگی می‌دهد و سطح تولید آن در طول روز مطابق با چرخه خواب و بیداری شما افزایش و کاهش می‌یابد. از آنجایی که سردردهای هیپنیک هرشب در یک زمان خاص رخ می‌دهد، برخی از محققان معتقدند ممکن است اختلالی در ریتم‌های اصلی تنظیم‌کننده تولید ملاتونین وجود داشته باشد که باعث کاهش سطح ملاتونین و متعاقباً سردردهای هیپنیک می‌شود.

بخشی از شواهدی که این نظریه را تایید می‌کند، از اثربخشی لیتیوم در درمان سردردهای هیپنیکی ناشی می‌شود، زیرا لیتیوم در درمان سایر اختلالات کرونوبیولوژیکی موثر است و به افزایش سطح ملاتونین کمک می‌کند.

در کمتر از 30 ثانیه سلامت خوابتو بسنج!

چه کسانی معمولاً دچار سردرد هیپنیک می‌شوند و چرا؟

افراد مسن و زنان بیشتر در معرض سردردهای هیپنیک هستند. با میانگین سن شروع از 62 سالگی، بیش از 90 درصد افراد اولین سردرد هیپنیک خود را بعد از 50 سالگی تجربه می‌کنند. زنان بین 1.5 تا دو برابر بیشتر از مردان در معرض سردردهای هیپنیک هستند.

معمولاً از شروع سردرد تا تشخیص سردردهای هیپنیک زمان زیادی طول می‌کشد، که ممکن است سن افراد مبتلا به این سردرد را به سمت مسن تر‌شدن سوق دهد. به‌طور متوسط، بیماری افراد تا هفت سال پس از اولین سردرد هیپنیکی تشخیص داده نمی‌شود. این به این دلیل است که ابتدا باید علل مختلف دیگری برای سردرد در نظر گرفته شود.

سردرد هیپنیک چگونه تشخیص داده می‌شود؟

برای تشخیص سردرد هیپنیک، پزشک در مورد علائم شما و زمان بروز آن‌ها سوال خواهد کرد. این کمک می‌کند تا تشخیص دهند که آیا علائم شما ناشی از سردرد هیپنیک است یا بیماری دیگری که علائم مشابهی دارد. به‌عنوان مثال، فشار خون بالا، تومورهای مغزی، افسردگی و سایر اختلالات خواب مانند آپنه خواب نیز می‌توانند باعث سردردهایی شوند که در شب اتفاق می‌افتد یا شما را از خواب بیدار می‌کنند.

برای کمک به رد سایر شرایط، پزشک ممکن است آزمایشاتی مانند پلی‌سومنوگرام (تست خواب شبانه)، ام‌آرآی یا سی‌تی‌اسکن مغز را تجویز کند.

چرا ساعت 3 صبح از خواب بیدار می‌شوم؟

راه‌های درمان سردرد هیپنیک چیست؟

کافئین به‌عنوان موثرترین درمان برای سردردهای هیپنیکی در نظر گرفته می‌شود. به نظر غیرمنطقی می‌رسد، اما یک قرص کافئین می‌تواند به افراد مبتلا به سردردهای هیپنیکی کمک کند که بخوابند تا علائم آن‌ها را کاهش دهند. همچنین عوارض جانبی نسبتاً کمی دارد، به ویژه در مقایسه با سایر داروهای سردرد هیپنیک.

با این حال، استفاده منظم از قرص‌های کافئین و مسکن‌ها می‌تواند منجر به سردرد ناشی از مصرف بیش از حد دارو، نوعی سردرد برگشتی ناشی از مصرف بیش از حد داروها شود. همیشه قبل از مصرف داروهای جدید با ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی خود صحبت کنید زیرا آن‌ها می‌توانند زمان، دوز و نوع دارو را برای شرایط شما توصیه کنند.

در کمتر از 30 ثانیه سلامت خوابتو بسنج!

چه زمانی باید با پزشک‌صحبت کنم؟

زندگی با سردردهای هیپنیک چالش‌برانگیز است. آن‌ها باعث درد میشوند و شما را از خواب کامل شبانه محروم می‌کنند. خواب سالم برای عملکرد ذهنی، سلامت جسمی و سلامت عاطفی ما ضروری است.

اگر متوجه شدید که مرتباً با سردرد از خواب بیدار می‌شوید، با پزشک صحبت کنید. آن‌ها می‌توانند به شما کمک کنند تا بفهمید که آیا سردرد هیپنیک دارید یا یک بیماری زمینه‌ای. هنگامی‌که یک برنامه درمانی داشته باشید، می‌توانید شروع به خوابیدن و احساس بهتر کنید.

جهت دریافت مشاوره رایگان و مشورت با پزشک متخصص کلیک کنید!

منابع:

Lanteri-Minet M. (2014). Hypnic headache. Headache, 54(9), 1556–1559

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25231430/

Holle, D., Naegel, S., & Obermann, M. (2013). Hypnic headache. Cephalalgia: An International Journal of Headache, 33(16), 1349–1357

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23832130

Lee, W. H., & Ko, M. S. (2017). Effect of sleep posture on neck muscle activity. Journal of Physical Therapy Science, 29(6), 1021–1024

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/28626314/

سوالات متداول:

۱-سردرد هیپنیک چیست؟

• سردرد هیپنیک سردردی است که معمولاً در نیمه‌های شب شما را از خواب بیدار می‌کند.

۲- سردردهای هیپنیک چه ویژگی‌هایی دارند؟

سردردهای هیپنیک بسته به شدت، مانند یک درد کسل‌کننده یا ضربان‌دار هستند.

۳- آیا راهی برای درمان سردرد هیپنیک وجود دارد؟

• این اختلال سردرد بسیار نادر است. در صورت تشخیص، قرص‌های حاوی کافئین ممکن است برای کمک به درمان علائم توصیه شود.