بیدار شدن با گلودرد صبحگاهی می‌تواند احساس بدی داشته باشد، به خصوص اگر از علت آن مطمئن نباشید. علاوه‌بر احساس ناراحتی، افراد مبتلا به گلودرد صبحگاهی- که اغلب با خشکی گلو نیز همراه است – به احتمال زیاد کیفیت خواب ضعیفی را تجربه می‌کنند. ما در این مقاله براساس جدیدترین منابع معتبر در مورد برخی از رایج‌ترین دلایلی که چرا افراد ممکن است با گلودرد از خواب بیدار شوند و نحوه درمان آن صحبت می‌کنیم. ادامه این مطلب را از دست ندهید.
داروها و شرایط بهداشتی
تعدادی از داروها و شرایط سلامت فیزیکی می‌توانند باعث خشکی یا گلودرد شوند که ممکن است همراه با خشکی دهان رخ دهد. نمونه‌هایی از شرایط بهداشتی که می‌توانند به خشکی دهان کمک کنند عبارت‌اند از دیابت و سندرم Sjögren. استرس، اضطراب و افسردگی نیز ممکن است به خشکی دهان کمک کنند.
بیشتر مطالعات نشان داده‌اند که خشکی دهان در زنان شایع‌تر است، احتمالاً به دلیل تفاوت‌های آناتومیکی در غدد بزاقی. افراد مسن اغلب خشکی دهان را تجربه می‌کنند، که ممکن است تا حدی به این دلیل باشد که احتمال ابتلا به بیماری‌های زمینه‌ای در آن‌ها بیشتر است. افرادی که پیچش سر و گردن را تجربه کرده‌اند نیز ممکن است دهان خشک‌تری داشته باشند.
در کمتر از 30 ثانیه سلامت خوابتو بسنج!
کم‌آبی بدن
کم‌آبی می‌تواند باعث خشکی دهان و علائم دیگری مانند سردرد یا تشنگی شود. تنفس دهانی و قرار گرفتن در یک محیط خشک نیز ممکن است گلو را خشک کند، حتی اگر این موارد منجر به کم‌آبی کامل بدن نشود. به‌عنوان بخشی از نوسانات طبیعی ریتم شبانه‌روزی، بزاق کمتری در شب ترشح می‌شود، بنابراین خشکی و درد گلو ممکن است در صبح بیشتر قابل توجه باشد.
کم‌آبی خفیف معمولاً جای نگرانی ندارد و اغلب می‌توان با نوشیدن مایعات فراوان در طول روز از آن جلوگیری کرد. بااین‌حال، اگر اغلب شب‌ها برای استفاده از سرویس بهداشتی از خواب بیدار می‌شوید، مصرف مایعات قبل از خواب، به‌ویژه الکل و کافئین را کاهش دهید.
اثرات شگفت‌انگیز هیدراته بودن بر خواب
اختلال رفلاکس معده به مری (GERD)
اختلال رفلاکس معده به مری شرایطی را توصیف می‌کند که در آن محتویات معده به مری برمی‌گردد. GERD می‌تواند علائمی مانند سوزش سر دل، خس‌خس سینه و گلودرد ایجاد کند. دراز کشیدن می‌تواند علائم GERD را بدتر کند، زیرا جاذبه زمین رفلاکس را در این وضعیت آسان‌تر می‌کند. برای کاهش علائم GERD، پزشکان معمولاً بالا بردن سر تخت و اجتناب از غذاهای محرک احتمالی را توصیه می‌کنند.
خروپف
خروپف و گلودرد اغلب دست به دست هم داده و عوامل خطری مانند سیگار کشیدن و آپنه انسدادی خواب را به دنبال دارند. تحقیقات بیشتری برای تعیین اینکه آیا خروپف باعث گلودرد می‌شود یا گلودرد باعث خروپف می‌شود، مورد نیاز است. تنفس از طریق دهان ممکن است گلو را در افرادی که خروپف می‌کنند خشک کند و ارتعاشات ناشی از خود خروپف نیز ممکن است گلو را تحریک کند.
آپنه خواب
افراد مبتلا به آپنه خواب پس از بیدار شدن از خواب بیشتر دچار خشکی دهان می‌شوند و با شدت آپنه خواب، احتمال خشکی دهان هنگام بیدار شدن افزایش می‌یابد. در یک مطالعه اخیر، محققان دریافتند که این ارتباط ممکن است به‌دلیل تفاوت در شاخص توده بدنی (BMI) باشد تا خود آپنه خواب. همچنین تصور می‌شود چاقی، یکی از عوامل خطر آپنه خواب، به اختلال عملکرد غدد بزاقی کمک می‌کند.
تنفس از راه دهان در افراد مبتلا به آپنه خواب رایج است و همچنین ممکن است باعث خشکی دهان شود.
درمان CPAP و سایر درمان‌های آپنه خواب
درمان فشار مثبت مداوم راه هوایی (CPAP) درمان استاندارد طلایی برای آپنه خواب است. از آنجایی که دستگاه فشار هوای ثابتی را از طریق بافت‌های مخاطی وارد می‌کند، خشکی دهان یک عارضه جانبی رایج CPAP است و دلیلی است که برخی افراد استفاده از دستگاه CPAP خود را متوقف می‌کنند. محققان همچنین متوجه شده‌اند که برخی از افراد با وجود تنفس با دهان بسته، خشکی دهان ناشی از CPAP را تجربه می‌کنند. این خشکی ممکن است به‌دلیل تغییرات فشار داخل دهان باشد که بر تولید بزاق تأثیر می‌گذارد. منبع این مطالعه در سایت pubmed موجود است.
برخی از مطالعات نشان داده‌اند مانند مطالعه Soudorn و همکاران نشان دادند که استفاده از یک مرطوب‌کننده گرم‌شده با دستگاه CPAP ممکن است به کاهش علائم خشکی دهان کمک کند، اگرچه تحقیقات بیشتری لازم است.
با کمال تعجب، مطالعات دیگر نشان داده‌اند که استفاده از درمان CPAP ممکن است در واقع علائم خشکی دهان را بهبود بخشد. این ممکن است به‌ویژه در مورد دستگاه‌های CPAP با ماسک‌های بینی که نیازی به تنفس از طریق دهان ندارند، صادق باشد.
وسیله دیگری که برای درمان آپنه خواب استفاده می‌شود، به نام آتل فک پایین، ممکن است باعث خشکی گلو شود.
بیشتر بخوانید: تمرینات دهان و گلو برای بهبود خروپف و OSA.
آلرژی
انسداد بینی یکی از علائم اولیه آلرژی غشا مخاطی بینی است. با گرفتگی بینی، افراد مبتلا به آلرژی اغلب از طریق دهان نفس می‌کشند. مطالعه‌ای که در تایلند انجام شد نشان داد که کودکانی که بینی آن‌ها به‌دلیل آلرژی بسته شده است، بیشتر دچار خواب ناآرام و خشکی و گلودرد صبحگاهی می‌شوند. اگرچه آنتی‌هیستامین‌ها بسیاری از علائم آلرژی را بهبود می‌بخشند، اما برخی نیز ممکن است باعث خشکی دهان شوند.
در کمتر از 30 ثانیه سلامت خوابتو بسنج!
آلودگی
آلاینده‌های معلق ممکن است به گلودرد و همچنین تشدید علائم آسم و آلرژی کمک کنند. شرایط محیطی مانند هوای سرد یا خشک نیز می‌تواند باعث گلودرد و التهاب در بینی شود. مطالعات همچنین رابطه‌ای بین گلودرد و آلودگی هوا ناشی از ترافیک، شومینه، آفت‌کش‌ها و کارخانه‌ها پیدا کرده‌اند. بسیاری از مواد شیمیایی پس از قرار گرفتن در معرض طولانی‌مدت باعث التهاب می‌شوند که می‌تواند به بیماری‌های مزمن راه هوایی کمک کند.
فریاد زدن یا صحبت کردن بیش از حد معمول
یک مطالعه برزیلی نشان داد که افرادی که برای شغل خود نیاز به صحبت مکرر دارند، اغلب دچار گرفتگی صدا، نارسایی صدا و خشکی یا سوزش گلو می‌شوند. محققان پیشنهاد کرده‌اند که گلودرد به دنبال استفاده بیش از حد از صدا ممکن است به‌دلیل فشار فیزیکی بر روی عضلات درگیر باشد.
سیگار کشیدن یا در معرض دود بودن
مطالعات متعدد تایید کرده‌اند که دود سیگار می‌تواند باعث گلودرد سیگاری‌ها و همچنین اطرافیانشان شود. اعتقاد بر این است که دود تنباکو و نیکوتین موجود در سیگار مجاری بینی را تحریک می‌کند، با مکانیسم‌های تمیزکنندگی بدن تداخل می‌کند، سیستم ایمنی را تضعیف می‌کند و مستقیماً بر درد و مسیرهای حسی تأثیر می‌گذارد.
عفونت‌های ویروسی
گلودرد ممکن است ناشی از یک عفونت ویروسی مانند سرماخوردگی یا به‌ندرت عفونت باکتریایی باشد. برای علل ویروسی گلودرد، داروهای بدون نسخه معمولاً می‌توانند به کاهش علائم کمک کنند. آنتی‌بیوتیک‌ها نباید استفاده شوند مگر اینکه پزشک تأیید کرده باشد که گلودرد به‌دلیل عفونت باکتریایی است.
راه‌های درمانی بهبود گلودرد صبحگاهی
بهترین راه برای تسکین یا جلوگیری از گلودرد صبحگاهی بستگی به علت آن دارد. به‌عنوان مثال، گلودرد ناشی از آلرژی ممکن است با حذف منبع آلرژی‌زا و مصرف آنتی‌هیستامین‌ها بهتر درمان شود. بااین‌حال، برخی عادات ممکن است به کاهش گلودرد صبحگاهی کمک کند:
- به جای دهان از طریق بینی نفس بکشید.
- در طول روز به خوبی هیدراته بمانید.
- استفاده از مرطوب‌کننده در اتاق خواب.
- درمان بیماری‌های زمینه‌ای، مانند آپنه انسدادی خواب.
- از بین بردن منابع آلرژی‌زا.
- گذراندن دروس آموزش صدا برای کاهش فشار روی تارهای صوتی.
- خوردن غذاهای نرم که خیلی خشک یا تند نیستند.
- کاهش مصرف تنباکو، شکر، کافئین، الکل و نوشیدنی‌های اسیدی.
همچنین راه‌هایی برای تسکین گلودرد صبحگاهی وجود دارد، اگر با وجود اقدامات احتیاطی‌تان در نهایت با ناراحتی مواجه شدید:
- مکیدن تکه‌های یخ.
- مصرف داروهای ضدالتهابی بدون نسخه.
- مصرف آدامس.
- از پزشک خود بخواهید که یک جایگزین بزاق تجویز کند.
- نوشیدن مایعی گرم.
افرادی که گلودرد صبحگاهی را به‌دلیل یک بیماری یا دارو تجربه می‌کنند ممکن است بخواهند از پزشک برای تسکین علائم اسپری دهان بخواهند، اگرچه این اسپری‌ها معمولاً برای استفاده طولانی‌مدت توصیه نمی‌شوند. جایگزین دیگر تنظیم دوز یا زمان مصرف داروها با مشورت پزشک تجویزکننده است.
گلودرد و خشکی دهان می‌تواند خطر مشکلات دندانی را افزایش دهد، بنابراین افرادی که به‌طور منظم با گلودرد از خواب بیدار می‌شوند ممکن است نیاز به توجه بیشتری به بهداشت دهان و دندان داشته باشند.
در کمتر از 30 ثانیه سلامت خوابتو بسنج!
چه زمانی با پزشک صحبت کنید؟
بسیاری از علل گلودرد را می‌توان به‌راحتی در خانه درمان کرد، اما در برخی موارد، گلودرد ممکن است نشانه یک بیماری زمینه‌ای باشد. اگر تجربه کردید، زودتر به‌دنبال درمان باشید:
- مشکل در بلع یا تنفس.
- گلودردهای مکرر بدون علت مشخص.
- علائم عفونت مانند تب یا درد مفاصل.
- خشکی دهان که علی‌رغم اقدامات احتیاطی خودمراقبتی برای مدت طولانی ادامه دارد.
- احساس سوزش یا لکه‌های سفید در دهان.
اکثر گلودردها را می‌توان با داروهای مسکن بدون نسخه کنترل کرد. به‌ندرت، گلودرد ناشی از عفونت باکتریایی است و نیاز به آنتی‌بیوتیک دارد.
جهت دریافت مشاوره رایگان و مشورت با پزشک متخصص کلیک کنید!
منابع
A.D.A.M. Medical Encyclopedia. (2022, February 18). Dehydration. MedlinePlus., Retrieved February 21, 2022, from
https://medlineplus.gov/ency/article/000982.htm
Avlonitou, E., Kapsimalis, F., Varouchakis, G., Vardavas, C. I., & Behrakis, P. (2012). Adherence to CPAP therapy improves quality of life and reduc symptoms among obstructive sleep apnea syndrome patients. Sleep & Breathing, 16(2), 563–56
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21667216/
Poachanukoon, O., & Kitcharoensakkul, M. (2015). Snoring and sleep problems in children with and without allergic rhinitis: A case control study. Journal of the Medical Association of Thailand, 98 Suppl 2, S138–S144
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26211115/
سوالات متداول:
1-چه عواملی باعث گلودرد صبحگاهی می‌شوند؟
- از علل گلودرد صبحگاهی می‌توان به مصرف داروهای خاص، کم‌آبی بدن، خروپف و ریفلاکس معده اشاره کرد.
2- چه راه‌های درمانی برای گلودرد صبحگاهی می‌توان در نظر گرفت؟
- درمان‌های گلودرد شامل استفاده از مرطوب‌کننده در اتاق خواب، مقابله با آلرژن‌ها و درمان بیماری‌هایی مانند آپنه انسدادی خواب است.
3- در چه صورت مراجعه به پزشک ضروری می‌شود؟
- در صورت مشکل در بلع یا تنفس یا مشاهده لکه‌های سفید در دهان باید به پزشک مراجعه کنید.