خواب‌آلودگی بیش از حد در طول روز می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد. برای بسیاری از افراد، احساس خستگی را می‌توان به نخوابیدن کافی در شب نسبت داد، اما چندین اختلال خواب نیز می‌تواند باعث خواب‌آلودگی در طول روز شود. بنابراین ارتباط بین خستگی و اختلالات خواب وجود دارد.
کمبود خواب و خواب‌آلودگی در طول روز ممکن است منجر به پیامدهای منفی در محل کار یا مدرسه شود. افرادی که در طول روز احساس خستگی ناگهانی می‌کنند اما شب‌ها بیدار هستند، ممکن است با تمرکز در محل کار، تصمیم‌گیری و مدیریت احساسات خود مشکل داشته باشند. خواب‌آلودگی در روز همچنین خطر تصادف در جاده را افزایش می‌دهد. خوشبختانه، اقداماتی وجود دارد که می‌توانید برای کاهش خواب‌آلودگی در طول روز و داشتن خواب کافی در هرشب انجام دهید.
در کمتر از 30 ثانیه سلامت خوابتو بسنج!
چرا خستگی در طول روز رخ می‌دهد؟
خواب‌آلودگی در طول روز معمولاً نشانه‌ای از برخی اختلالات خواب است که می‌تواند بر کیفیت خواب و میزان خواب فرد در هرشب تأثیر بگذارد. توجه به این نکته ضروری است که خستگی در طول روز با خستگی متفاوت است. خستگی به کمبود انرژی یا انگیزه اشاره دارد که ممکن است به دلیل کمبود خواب رخ دهد، اما می تواند از عوامل دیگری مانند استرس عاطفی یا کسالت نیز ناشی شود.
آپنه انسدادی خواب
اختلالی که با محدودیت یا انسداد راه هوایی فوقانی مشخص می‌شود و باعث می‌شود افراد در خواب احساس خفگی کنند یا نفس نفس بزنند و اغلب در این فرآیند از خواب بیدار می‌شوند. آپنه انسدادی خواب همچنین می‌تواند باعث خروپف شدید شود که خواب را مختل می‌کند و باعث می‌شود افراد و شرکای خواب روز بعد احساس خستگی کنند.
آپنه انسدادی خواب چیست و چه علائمی دارد؟
نارکولپسی
نارکولپسی به‌عنوان میل شدید به خواب در طول روز تعریف می‌شود که به نوبه خود می‌تواند در خواب شبانه اختلال ایجاد کند. در طول «حملات خواب»، برخی از افراد مبتلا به نارکولپسی دچار کاتاپلکسی یا از دست دادن ناگهانی توان عضلانی می‌شوند که باعث می‌شود در حین تکان دادن سرشان به زمین بیفتند یا به زمین بیفتند. خواب‌آلودگی بیش از حد در طول روز از علائم بارز نارکولپسی در نظر گرفته می‌شود.
نارکولپسی جگونه تشخیص داده می‌شود؟
پرخوابی
پرخوابی بیماری دیگری است که باعث می‌شود افراد در طول روز به‌طور ناگهانی احساس خستگی مفرط کنند. بر خلاف نارکولپسی، پرخوابی باعث حملات خواب نمی‌شود و کاتاپلکسی رخ نخواهد داد. بسیاری از افراد مبتلا به این بیماری، پرخوابی ایدیوپاتیک دارند، به این معنی که علت آن مشخص نیست.
اختلال فاز خواب و بیداری تاخیری (DSWPD)
افراد مبتلا به اختلال فاز خواب و بیداری تاخیری در شب نسبت به سایر افراد دیرتر احساس خستگی می‌کنند و درنتیجه ممکن است دیرتر از خواب بیدار شوند. این اختلال زمانی اتفاق می‌افتد که ریتم شبانه‌روزی فرد، که برنامه خواب و بیداری او را هدایت می‌کند، با چرخه‌های طبیعی نور و تاریکی هر روز همسو نباشد. کسانی که سعی در اصلاح فاز تاخیری خواب و بیداری خود دارند ممکن است روز بعد دچار خواب‌آلودگی مفرط شوند.
اختلال ریتم خواب و بیداری غیر 24 ساعته
ریتم شبانه روزی اکثر بزرگ‌سالان هر 24 ساعت یک‌بار تنظیم مجدد می‌شود تا با نور روز و تاریکی هماهنگ شود. برای افرادی که اختلال ریتم خواب و بیداری 24 ساعته دارند، ریتم شبانه‌روزی به صورت 24 ساعته تنظیم نمی‌شود. خواب‌آلودگی بیش از حد در طول روز یکی از علائم اصلی اختلال ریتم خواب و بیداری غیر 24 ساعته در نظر گرفته می‌شود.
علل ایجاد خواب‌آلودگی بیش از حد در طول روز چیست؟
اختلال کار شیفتی
این اختلال افرادی را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد که شغلشان مستلزم این است که شب‌ها دیروقت یا صبح‌ها زود کار کنند و در طول روز بخوابند. این وضعیت ریتم شبانه‌روزی می‌تواند باعث خواب‌آلودگی بیش از حد در طول روز یا شب، بسته به زمانی که فرد کار می‌کند، شود و همچنین باعث اختلال در خواب در طول زمان استراحت اختصاص‌داده‌شده برای او شود.
در کمتر از 30 ثانیه سلامت خوابتو بسنج!
سایر اختلالات و عوامل دیگر
تا اینجا به ارتباط بین خستگی و اختلالات خواب پرداختیم. اختلال دیگری که به‌عنوان سندرم خواب ناکافی شناخته می‌شود زمانی رخ می‌دهد که افراد به‌طور مداوم در شب به دلیل عواملی مانند مسئولیت‌های خانوادگی یا برنامه کاری که مستلزم بیدار شدن زودهنگام است، نمی‌توانند به اندازه کافی بخوابند. خستگی ناگهانی در طول روز اغلب در نتیجه این واقعه رخ می‌دهد.
شایع‌ترین اختلال خواب تشخیص‌داده‌شده – بی‌خوابی – لزوماً باعث خواب‌آلودگی بیش از حد در طول روز نمی‌شود. افراد مبتلا به بی‌خوابی معمولاً به جای احساس خستگی مفرط که آن‌ها را مجبور به خواب می‌کند، خستگی ناشی از ناتوانی در خواب را تجربه می‌کنند.
به غیر از اختلالات خواب، عوامل دیگری نیز می‌توانند باعث خستگی ناگهانی در طول روز شوند. جت لگ، وضعیتی که مسافران را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد تا با منطقه زمانی فعلی خود سازگار شوند، می‌تواند افراد را در طول روز بسیار خسته کند. داروهای آرام‌بخش نیز باعث ایجاد خستگی در طول روز می‌شوند. علاوه‌بر این، برخی تحقیقات نشان می‌دهد که خواب‌آلودگی بیش از حد ممکن است به‌صورت ژنتیکی به ارث برسد.
چه‌قدر به خواب نیاز دارید؟
بزرگ‌سالان معمولاً به حداقل هفت ساعت خواب در هرشب نیاز دارند. بررسی‌ها نشان داده است که تقریباً یک سوم بزرگ‌سالان در ایالات متحده کمتر از هفت ساعت خواب شبانه به‌طور منظم گزارش کرده‌اند. از آنجایی که یک استراحت خوب شبانه برای ریکاوری و ترمیم بدن ضروری است، کسانی که به‌طور منظم به اندازه کافی نمی‌خوابند در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به برخی اختلالات از جمله فشار خون بالا، بیماری‌های قلبی عروقی، چاقی، دیابت و افسردگی قرار دارند.
اگر بعد از یک شب بدون خواب کافی در طول روز احساس خستگی می‌کنید، ممکن است بتوانید به سادگی با استراحت بیشتر خستگی خود را کاهش دهید. راه‌حل دیگر ممکن است بهبود بهداشت خواب با رفتن به رخت‌خواب و بیدار شدن در ساعات مشخص هرروز، پرهیز از مصرف کافئین در بعدازظهر و عصر و حفظ یک محیط آرام در اتاق خواب باشد.
با این حال، احساس خستگی مفرط در طول روز ممکن است مستلزم مراجعه به پزشک باشد، به‌خصوص اگر به‌طور منظم برای مدت زمان توصیه‌شده هرشب بخوابید باید ارتباط بین خستگی و اختلالات خواب بررسی شود.
جهت دریافت مشاوره رایگان و مشورت با پزشک متخصص کلیک کنید!
منابع
A.D.A.M. Medical Encyclopedia. (2021, April 19). Idiopathic hypersomnia. MedlinePlus., Retrieved April 13, 2023, from
https://medlineplus.gov/ency/article/000803.htm
Singareddy, R., Bixler, E.O., Vgontzas, A.N. (2010). Fatigue or daytime sleepiness? Journal of Clinical Sleep Medicine, 6(4), 405
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20726292/
Pagel, J.F., Pandi-Perumal, S.R. & Monti, J.M. (2018). Treating insomnia with medications. Sleep Science Practice 2, 5
https://sleep.biomedcentral.com/articles/10.1186/s41606-018-0025-z
Wang, H., Lane, J. M., Jones, S. E., Dashti, H. S., Ollila, H. M., Wood, A. R., van Hees, V. T., Brumpton, B., Winsvold, B. S., Kantojärvi, K., Palviainen, T., Cade, B. E., Sofer, T., Song, Y., Patel, K., Anderson, S. G., Bechtold, D. A., Bowden, J., Emsley, R., Kyle, S. D., … Saxena, R. (2019). Genome-wide association analysis of self-reported daytime sleepiness identifies 42 loci that suggest biological subtypes. Nature Communications, 10(1), 3503
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31409809/
Consensus Conference Panel, Watson, N. F., Badr, M. S., Belenky, G., Bliwise, D. L., Buxton, O. M., Buysse, D., Dinges, D. F., Gangwisch, J., Grandner, M. A., Kushida, C., Malhotra, R. K., Martin, J. L., Patel, S. R., Quan, S. F., Tasali, E., Non-Participating Observers, Twery, M., Croft, J. B., Maher, E., … Heald, J. L. (2015). Recommended amount of sleep for a healthy adult: A joint consensus statement of the American Academy of Sleep Medicine and Sleep Research Society. Journal of Clinical Sleep Medicine, 11(6), 591–592
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25979105/
Liu Y., Wheaton A.G., Chapman D.P., Cunningham T.J., Lu H., Croft J.B. (2016). Prevalence of healthy sleep duration among adults — United States, 2014. Morbidity and Mortality Weekly Report, 65, 137-141
https://www.cdc.gov/mmwr/volumes/65/wr/mm6506a1.htm
National Heart, Lung, and Blood Institute. (n.d.). Sleep deprivation and deficiency., Retrieved April 12, 2023, from
https://www.nhlbi.nih.gov/health/sleep-deprivation
National Institute of Neurological Disorders and Stroke. (2023, March 17). Brain basics: Understanding sleep., Retrieved April 13, 2023, from