سندروم پای بی‌قرار (RLS) یا بیماری ویلیس اکبوم، با میل شدید به حرکت دادن پاها مشخص می‌شود که اغلب با احساسات ناخوشایند همراه است. اگرچه اولین بار در دهه 1600 شرح داده شد، اما اخیراً کارشناسان مجموعه‌ای از معیارهای رسمی را برای RLS ایجاد کردند. امروزه، متخصصان مراقبت‌های بهداشتی چندین جنبه مختلف را هنگام تشخیص RLS در نظر می‌گیرند.
بیشتر بخوانید: سندروم پای بی‌قرار چیست؟
بیشتر بخوانید: چه چیزی باعث سندروم پای بی‌قرار می‌شود؟
علائم سندروم پای بی‌قرار
تشخیص RLS دشوار است زیرا نمی‌توان آن را با اسکن یا آزمایش‌های مشابه اندازه‌گیری یا تشخیص داد. در عوض، تشخیص RLS صرفاً به علائم ذهنی که توسط بیمار توصیف شده است بستگی دارد. این امر باعث می‌شود که داشتن مجموعه‌ای از دستورالعمل‌های واضح در مورد اینکه کدام احساسات نشان می‌دهند که بیمار ممکن است RLS داشته باشد، در هنگام تشخیص RLS که پزشکان به دنبال معیارهای زیر هستند، اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
بیمار تمایل به حرکت دادن پاها و گاهی‌اوقات بازوها یا سایر اعضای بدن خود را تجربه می‌کند که اغلب با احساسات ناخوشایند همراه است. این احساسات:
- هنگامی که بدن غیرفعال یا درحال استراحت است تحریک می‌شوند.
- با حرکت دادن قسمت آسیب‌دیده بدن به‌طور موقت تسکین می‌یابند.
- فقط در عصر و شب رخ می‌دهد یا به‌طور قابل‌توجهی بدتر می‌شود.
- نشانه بیماری دیگری مانند گرفتگی عضلات پا نیستند.
عوامل دیگری که ممکن است از تشخیص RLS پشتیبانی کند شامل داشتن یک عضو در خانواده که مبتلا به RLS است، مشاهده بهبود علائم پس از درمان با داروهای RLS، اختلالات خواب مرتبط و/یا پیروی از الگوهای مورد انتظار پیشرفت RLS است. علاوه‌بر این، اکثر افراد مبتلا به RLS نیز حرکات دوره‌ای اندام خواب (PLMS) را تجربه می‌کنند که می‌تواند باعث بیداری شبانه و اختلال در خواب شریک زندگی شود.
در کمتر از 30 ثانیه سلامت خوابتو بسنج!
داشتن RLS چه احساسی دارد؟
بخشی از دلیلی که RLS به‌طور سنتی کمتر شناخته شده است این است که احساسات دقیقی که باعث تغییر از فردی به فرد دیگر می‌شود و گاهی‌اوقات تشخیص آن دشوار است.
بیماران RLS از اصطلاحات زیر برای توصیف احساساتی که معمولاً در داخل ساق پا یا بین زانو و مچ پا احساس می‌کنند استفاده می‌کنند:
- مور مور شدن
- سوزش
- کشیدگی
- درد
- خارش
- ضربان
- حس خزیدن حشرات داخل پاها
برای برخی افراد، این احساسات صرفاً ناراحت‌کننده هستند. برای دیگران، ممکن است در واقع باعث درد شوند. علائم از خفیف تا شدید متغیر است و ممکن است گاهی‌اوقات، چندبار در هفته یا هر شب رخ دهد. ممکن است هر بار هفته‌ها یا ماه‌ها ناپدید شوند و دوباره برگردند. این احساسات معمولاً در هر دو طرف بدن احساس می‌شود، اگرچه برخی افراد ممکن است متوجه شوند که به‌طور متناوب به جلو و عقب می‌روند یا به یک طرف محدود می‌شوند. شدت علائم RLS به‌طور کلی با افزایش سن افزایش می‌یابد.
افراد مبتلا به RLS اغلب برای تسکین به حرکات مختلفی متوسل می‌شوند، مانند کشش، مالش یا لگد زدن به پاها و همچنین بلند شدن و راه رفتن. این حرکت مداوم خوابیدن را دشوار می‌کند. برای برخی افراد، خواب عمیق تنها در اوایل صبح امکان‌پذیر است، زمانی که علائم کمتر بروز می‌کنند. با این حال، علائم آن‌ها وجود دارد، افراد مبتلا به RLS اغلب مشکلات خواب و خستگی مربوطه را روز بعد گزارش می‌کنند.
RLS در زنان شایع‌تر از مردان است و شواهد اولیه همچنین نشان می‌دهد که علائم RLS ممکن است بین جنسیت متفاوت باشد. مردان ممکن است در طول خواب حرکات دوره‌ای پا داشته باشند و در نتیجه خواب عمیق کمتری را تجربه کنند. در مقابل، به نظر می‌رسد که زنان بیشتر از علائم حسی رنج می‌برند که منجر به خواب با رضایت ناکافی می‌شود.
علائم سندروم پای بی‌قرار در کودکان
اگرچه RLS معمولاً بزرگ‌سالان را تحت‌تأثیر قرار می دهد، می‌تواند در کودکان نیز ایجاد شود. محققان بر این باورند که بسیاری از موارد RLS در دوران کودکی ممکن است به دلایلی ناشناخته باشد. کودکان ممکن است در انتقال تجربیات خود دچار مشکل شوند، به این معنی که علائم ممکن است به اشتباه به دلایل دیگری مانند دردهای رشد، تیک‌های حرکتی، درد عضلانی، گرفتگی عضلات پا، یا آپنه خواب نسبت داده شوند. RLS همچنین بر خواب تأثیر می‌گذارد، که می‌تواند اثرات ثانویه مانند بیش‌فعالی یا بدخلقی ایجاد کند که به‌راحتی با اختلال کمبود توجه بیش‌فعالی (ADHD) اشتباه گرفته می‌شود. به‌عنوان مثال، والدین ممکن است مشاهده کنند که کودک خود در موقعیت‌هایی که مجبور هستند یک جا بنشینند، مانند کلاس درس یا سینما، بی‌قرار است. برای کودکان مبتلا به RLS اغلب متوقف کردن این حرکات جبرانی، صرف‌نظر از اینکه کجا هستند، دشوار است.
در کمتر از 30 ثانیه سلامت خوابتو بسنج!
تشخیص سندروم پای بی‌قرار در کودکان براساس معیارهای مشابهی است که برای بزرگ‌سالان استفاده می‌شود، اگرچه کودکان ممکن است علائم خود را متفاوت از بزرگ‌سالان توصیف کنند. هنگام ارزیابی کودک برای RLS، پزشک ممکن است از او بخواهد که علائم خود را با کلمات توصیف کند. برخی از عبارات رایج که توسط کودکان مبتلا به RLS برای توصیف علائم استفاده می‌شود عبارت‌اند از: «انرژی در پاهایم»، «می‌خواهم بدوم»، «خزنده‌ها» و… هستند.
کودکان مبتلا به RLS اغلب از درد شکایت دارند، با علائمی که می‌توان با اعمال گرما یا سرما تسکین داد و منجر به سردرگمی بالقوه با دردهای رشد می‌شود. یکی از راه‌های متمایز کردن این دو حالت این است که ببینید آیا درد با استفاده از درمان کلاسیک RLS برای حرکت دادن پاها متوقف می‌شود یا خیر. پزشکان همچنین ممکن است مشاهداتی از علائم مطابق با RLS هنگامی که کودک نشسته یا دراز کشیده است جمع‌آوری کنند. علاوه‌بر این، آن‌ها ممکن است اختلال خواب را ارزیابی کنند، حرکات دوره‌ای اندام را در طول خواب بررسی کنند، یا بپرسند که آیا سایر اعضای خانواده RLS دارند یا خیر.
اگر فکر می‌کنید کودک شما هم از اختلالات خواب رنج می‌برد از طریق لینک زیر جهت دریافت مشاوره رایگان اقدام کنید.
جهت دریافت مشاوره رایگان و مشورت با پزشک متخصص کلیک کنید!
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر فکر می‌کنید ممکن است RLS داشته باشید، یا اگر علائم شما باعث ناراحتی یا اختلال در خواب شما می‌شود، باید با پزشک متخصص صحبت کنید. آن‌ها از شما یک سری سؤال می‌پرسند تا تشخیص را محدود کنند. اگرچه آزمایش خاصی برای سندروم پای بی‌قرار وجود ندارد، اما محققان درحال توسعه پرسش‌نامه‌هایی هستند که می‌تواند به روند تشخیص کمک کند.
در طی یک ارزیابی استاندارد RLS، معمولاً از شما خواسته می‌شود که توضیح دهید علائم شما چه احساسی دارند، چه زمانی تمایل دارند رخ دهند، چه مدت طول می‌کشند، چقدر شدید هستند و چه چیزی آن‌ها را بدتر یا بهتر می‌کند (مثلاً حرکت دادن پاها). همچنین ممکن است پزشک از شما بپرسد که آیا علائم شما باعث درد یا اختلال در خواب شما می‌شود یا خیر. اگر با شریک زندگی خود در یک تخت می‌خوابید، پزشک ممکن است از او در مورد علائم احتمالی که ممکن است در هنگام خواب مشاهده کند، بپرسد. همچنین باید اطلاعاتی در مورد سابقه پزشکی خود و داروهایی که در حال حاضر مصرف می‌کنید ارائه دهید.
در کمتر از 30 ثانیه سلامت خوابتو بسنج!
منابع:
Berger, K., Luedemann, J., Trenkwalder, C., John, U., & Kessler, C. (2004). Sex and the risk of restless legs syndrome in the general population. Archives of Internal Medicine, 164(2), 196–202
http://archinte.jamanetwork.com/article.aspx?doi=10.1001/archinte.164.2.196
Cotter, P. E., & O’Keeffe, S. T. (2006). Restless leg syndrome: is it a real problem?. Therapeutics and Clinical Risk Management, 2(4), 465–475
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18360657/
Allen, R. P., Picchietti, D. L., Garcia-Borreguero, D., Ondo, W. G., Walters, A. S., Winkelman, J. W., Zucconi, M., Ferri, R., Trenkwalder, C., Lee, H. B., & International Restless Legs Syndrome Study Group (2014). Restless legs syndrome/Willis-Ekbom disease diagnostic criteria: updated International Restless Legs Syndrome Study Group (IRLSSG) consensus criteria–history, rationale, description, and significance. Sleep Medicine, 15(8), 860–873
https://linkinghub.elsevier.com/retrieve/pii/S1389945714001907
Schwab, R. J. (2020, June). Periodic limb movement disorder (PLMD) and restless legs syndrome (RLS). Merck Manual Consumer Version., Retrieved January 23, 2021, from
National Institute of Neurological Disorders and Stroke (NNDS). (2017, May). Restless Legs Syndrome Fact Sheet., Retrieved January 23, 2021, from
Holzknecht, E., Hochleitner, M., Wenning, G. K., Högl, B., & Stefani, A. (2020). Gender differences in clinical, laboratory and polysomnographic features of restless legs syndrome. Journal of sleep research, 29(3), e12875
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31162763/
Picchietti, D., Allen, R. P., Walters, A. S., Davidson, J. E., Myers, A., & Ferini-Strambi, L. (2007). Restless legs syndrome: prevalence and impact in children and adolescents–the Peds REST study. Pediatrics, 120(2), 253–266
Maheswaran, M., & Kushida, C. A. (2006). Restless legs syndrome in children. MedGenMed : Medscape general medicine, 8(2), 79
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16926818/