خوابآلودگی بیش از حد در طول روز (EDS) به خواب رفتن یا تمایل به خواب در زمانی که انتظار میرود فرد بیدار باشد، اشاره دارد. EDS میتواند بر هوشیاری، تمرکز، توجه و سلامت کلی تأثیر بگذارد. درحالیکه EDS بهخودیخود یک اختلال خواب نیست، ممکن است نشانه ای از سایر اختلالات مرتبط با خواب باشد. ما شرایط زمینهای مربوط به EDS و همچنین گزینههای درمانی بالقوه را پوشش میدهیم.
سلب مسئولیت پزشکی: محتوای این صفحه نباید بهعنوان توصیه پزشکی در نظر گرفته شود یا بهعنوان توصیهای برای درمان یا دارویی خاص استفاده شود. همیشه قبل از مصرف داروی جدید یا تغییر درمان فعلی خود با پزشک متخصص مشورت کنید.
بیشتر بخوانید: خوابآلودگی بیش از حد در طول روز، آزاردهنده و هشداردهنده!
چگونه خوابآلودگی بیش از حد درمان میشود؟
درمان خوابآلودگی بیش از حد در طول روز بستهبه اختلال زمینهای متفاوت است. پیشنهاد میشود با پزشک متخصص برای شناسایی دقیق علت EDS مشورت کنید تا یک برنامه درمانی موثر تهیه شود. با توجه به اختلالات یا علل – اغلب با استفاده از ترکیبی از درمانها – خوابآلودگی در طول روز بهبود مییابد. وقتی نوبت به درمان EDS میرسد، پزشکان معمولاً یک یا چند اختلال زمینهای را شناسایی میکنند و بر این اساس درمان را توصیه میکنند.
آپنه خواب: یکی از رایجترین درمانها برای آپنه خواب، فشار مثبت راه هوایی (CPAP) است. درمان PAP از طریق بینی، دهان یا هردو از طریق دستگاهی مانند فشار مثبت مداوم راه هوایی (CPAP) یا دستگاه فشار مثبت راه هوایی دوسطحی (BiPAP یا BPAP) اعمال میشود.
نارکولپسی: نارکولپسی معمولاً از طریق رفتار درمانی، چرتهای کوتاه و بهموقع و بهداشت مناسب خواب مدیریت میشود. برخی از داروهای تقویتکننده بیداری نیز میتوانند برای کمک به بیدار ماندن در طول روز استفاده شوند.
بیخوابی: هم برای نوجوانان و هم برای بزرگسالان، درمان شناختی رفتاری (CBT) معمولاً اولین رویکرد درمانی برای بیخوابی است. درمان دارویی یک درمان ثانویه و کوتاهمدت است که باید همراه با CBT دنبال شود.
اختلالات ریتم شبانهروزی: برخی از اختلالات ریتم شبانهروزی، مانند تاخیر فاز خواب در نوجوانان، با ترکیبی از نور درمانی در صبح و ملاتونین در عصر قابلدرمان است. بااینحال، بهتر است قبل از استفاده از این روش درمانی با پزشک مشورت کنید.
سندروم پای بیقرار: علائم سندروم پای بیقرار را میتوان با رعایت بهداشت خواب تسکین داد. سایر روشهای درمانی ممکن است شامل مکملهای آهن، داروهای تجویزی، فشار درمانی پنوماتیک و ورزش منظم باشد.
سایر علل EDS عبارتاند از:
بهداشت ناکافی خواب، استفاده بیش از حد از کافئین یا سایر محرک ها، مصرف مزمن مواد مخدر و الکل و خواب ناکافی. محرومیت از خواب که منجر به EDS می شود اغلب نتیجه الگوهای خواب تغییر یافته است، مانند مواردی که به دلیل جت لگ یا شیفت کاری رخ می دهد.
در کمتر از 30 ثانیه سلامت خوابتو بسنج!
بهداشت خواب و خوابآلودگی بیش از حد در طول روز
افراد مبتلا به خوابآلودگی بیش از حد در طول روز نیز ممکن است بخواهند بهداشت خواب خود را بهبود بخشند. تعدادی از تغییرات ساده در شیوه زندگی را میتوان برای ارتقای بهداشت خواب و بهبود رفاه کلی ایجاد کرد.
فضای خواب خود را بهینه کنید: مطمئن شوید اتاق خواب تاریک، خنک و ساکت است و از تخت فقط برای رابطه جنسی و خواب استفاده کنید. از آوردن وسایل الکترونیکی در شب به اتاق خواب خودداری کنید، زیرا این وسایل میتوانند نوری را ساطع کنند که در چرخه خواب بدن اختلال ایجاد میکند.
بهطور منظم ورزش کنید: نشان داده شده است که ورزش متوسط در طول روز کیفیت خواب را بهبود میبخشد.
مراقب مصرف مواد باشید: مصرف الکل و کافئین را کاهش دهید.
تشریفات خواب را ایجاد کنید: یک روال ثابت قبل از خواب ایجاد کنید که شامل فعالیتهای آرامبخش مانند مدیتیشن، مطالعه یا حمام گرم است.
اگر نمیتوانید بخوابید از تخت بیرون بیایید: اگر پس از 20 دقیقه دراز کشیدن در تخت برای به خواب رفتن مشکل دارید، برخیزید و تا زمانی که خوابتان میبرد، فعالیتی آرام انجام دهید.
بیشتر بخوانید: علل خوابآلودگی بیش از حد چیست؟
چه داروهایی برای افراد مبتلا به خوابآلودگی بیش از حد در دسترس است؟
اگرچه داروهایی برای افراد مبتلا به خواب آلودگی بیش از حد وجود دارد، اما اغلب آنها همراه با انواع دیگر درمان ها، درمان ها و اصلاح رفتار توصیه می شوند.
عوامل تقویت کننده بیداری:
این دسته از داروها برای درمان خوابآلودگی بیش از حد در بیماران مبتلا به نارکولپسی و خوابآلودگی باقیمانده در موارد خاصی از آپنه خواب استفاده میشود. دانشمندان بر این باورند که این داروها بر مراکز خواب و بیداری در مغز تأثیر میگذارند.
محرکها:
ممکن است از داروهای محرک برای درمان نارکولپسی و تشویق هوشیاری استفاده شود. برخی نیز برای افرادی که ADHD دارند تجویز میشود.
آگونیستهای گیرنده بنزودیازپین:
این خوابآورها برای کمک به خواب شبانه استفاده میشوند. بهبود کمیت و کیفیت خواب در شب میتواند به کاهش EDS کمک کند. بااینحال، خطر وابستگی، از دست دادن اثربخشی، علائم ترک، یا مصرف بیش از حد با این دسته از داروها وجود دارد.
قبل از شروع یا قطع هر دارویی با پزشک خود مشورت کنید. اطمینان حاصل کنید که آنها از سابقه سلامتی شما، از جمله آلرژیها، نگرانیهای مربوط به سلامت روان و شرایط فیزیکی آگاهی کامل دارند. همچنین، سایر داروها، مکملهای گیاهی یا داروهای بدون نسخه را که مصرف میکنید، با آنها در میان بگذارید، زیرا ممکن است با داروهای تجویزشده تداخل داشته باشند.
اگر نسخهای برای درمان خوابآلودگی بیش از حد در طول روز دریافت میکنید، دستورالعملهای ارائهشده توسط پزشک و داروساز خود را بهدقت دنبال کنید. تا زمانی که از تأثیر دارو بر شما مطمئن نشدید از هر گونه فعالیت بالقوه خطرناک مانند رانندگی اجتناب کنید. به یاد داشته باشید که این داروها میتوانند عوارض جانبی مختلفی داشته باشند. به هر گونه عوارض جانبی که تجربه میکنید توجه داشته باشید و آن را به پزشک خود گزارش دهید.
در کمتر از 30 ثانیه سلامت خوابتو بسنج!
آیا مکملها به درمان خوابآلودگی بیش از حد در طول روز کمک میکنند؟
برخی از قرصهای کافئین بدون نسخه برای کمک به هوشیاری شما در نظر گرفته شدهاند و میتوانند به اندازه یک فنجان قهوه حاوی کافئین باشند. اگرچه برخی از این قرصها ممکن است باعث افزایش انرژی شوند، اما میتوانند عوارض جانبی منفی مانند بیقراری، سردرد و افزایش ضربان قلب نیز داشته باشند. کافئین بیش از حد نیز میتواند بر ریتم شبانهروزی شما تأثیر بگذارد و خواب شبانه را دشوارتر کند. همچنین، وقتی فرد به کافئین وابسته میشود، میتواند در ایجاد هوشیاری کمتر موثر باشد.
گاهیاوقات افراد به امید خواب بهتر، مکملهای گیاهی را انتخاب میکنند. انتخابهای رایج شامل بابونه، اسطوخودوس است. بااینحال، تحقیقات کمی در مورد این مکملها انجام شده است و شواهد کمی وجود دارد که تأثیر مثبت آنها بر خواب را نشان دهد. بهعنوان مثال، به نظر نمیرسد بابونه به افراد مبتلا به بیخوابی کمک کند تا بهتر بخوابند، اما ممکن است به بهبود کیفیت خواب افراد بدون بیخوابی کمک کند.
برخی از افراد مبتلا به اختلالات ریتم شبانهروزی از مصرف مکملهای ملاتونین قبل از خواب برای کمک به خوابیدن و بیدار شدن بهموقع سود میبرند. بهطور کلی، بهتر است تا حد امکان به جای تکیه بر مکملها، روی کیفیت و کمیت خواب تمرکز کنید. یک برنامه روزانه و بهداشت خواب خوب میتواند به شما کمک کند تا احساس راحتی کنید.
جهت دریافت مشاوره رایگان و مشورت با پزشک متخصص کلیک کنید!
منابع
Epstein, L. J., Kristo, D., Strollo Jr., P. J., Friedman, N., Malhotra, A., Patil, S. P., Ramar, K., Rogers, R., Schwab, R. J., Weaver, E. M., Weinstein, M. D., & Adult Obstructive Sleep Apnea Task Force of the American Academy of Sleep Medicine. (2009). Clinical guideline for the evaluation, management and long-term care of obstructive sleep apnea in adults. Journal of Clinical Sleep Medicine, 5(3), 263-76
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19960649/
Lettieri, C. J., & Eliasson, A. H. (2009). Pneumatic compression devices are an effective therapy for restless legs syndrome: A prospective, randomized, double-blinded, sham-controlled trial. Chest, 135(1), 74-80
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19017878/
Schwab, R. J. (2020, June). Insomnia and excessive daytime sleepiness (EDS). Merck Manual Consumer Version., Retrieved April 11, 2023, from
MedlinePlus: National Library of Medicine (US). (2021, September 8). Caffeine., Retrieved April 11, 2023, from
https://medlineplus.gov/caffeine.html
The National Center for Complementary and Integrative Health. (2020, May). Chamomile., Retrieved April 11, 2023, from
https://www.nccih.nih.gov/health/chamomile
The National Center for Complementary and Integrative Health. (2020, August). Kava., Retrieved April 11, 2023, from