مدیریت خواب‌آلودگی بیش از حد در طول روز
خواب‌آلودگی بیش از حد در ساعات بیداری که به آن خواب‌آلودگی در طول روز نیز گفته می‌شود، ممکن است نشانه‌ای هشداردهنده از کیفیت پایین خواب، اختلالات خواب یا سایر شرایط سلامتی باشد. اگرچه به‌خودی‌خود یک اختلال نیست، اما خواب‌آلودگی بیش از حد در طول روز چیزی است که باید جدی گرفت. مهم است که علائم خواب‌آلودگی بیش از حد در طول روز را بشناسید تا علت آن به‌درستی شناسایی و درمان شود.
خواب‌آلودگی بیش از حد در طول روز چیست؟
خواب‌آلودگی بیش از حد در طول روز به‌عنوان مشکل در بیدار ماندن یا هوشیاری یا افزایش میل به خواب در طول روز تعریف می‌شود. احساس خواب‌آلودگی ممکن است در هنگام کم‌تحرکی، مانند هنگام رانندگی یا نشستن در محل کار، قوی‌تر شود. اگرچه احساس خواب‌آلودگی هر چند وقت یک‌بار پس از کم‌خوابی طبیعی است، اما حملات مکرر خواب‌آلودگی به‌عنوان خواب‌آلودگی بیش از حد در طول روز در نظر گرفته می‌شود که تقریباً هر روز به‌مدت حداقل سه ماه اتفاق می‌افتد.
به‌راحتی می‌توان خواب‌آلودگی را با خستگی اشتباه گرفت، زیرا هر دو حالت با کمبود انرژی مشخص می‌شوند و ممکن است در شرایط مشابهی مانند بیدار بودن برای مدت طولانی ایجاد شوند. تفاوت اصلی این است که افراد مبتلا به خستگی می‌توانند با وجود احساس خستگی و تنبلی بیدار بمانند. همچنین ممکن است احساس خستگی و خواب‌آلودگی هم‌زمان داشته باشید. خواب‌آلودگی بیش از حد در طول روز تا 25 درصد از جمعیت آمریکا را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد و برخی تحقیقات نشان می‌دهد که شیوع این بیماری در طول زمان افزایش یافته است. بااین‌حال، تعاریف مختلفی از خواب‌آلودگی بیش از حد وجود دارد که می‌تواند بر شیوع تخمینی آن تأثیر بگذارد.
در کمتر از 30 ثانیه سلامت خوابتو بسنج!
علائم خواب‌آلودگی بیش از حد
خواب نقش مهمی در تقویت حافظه، بازیابی سیستم ایمنی و سایر فرآیندهای حیاتی دارد. در نتیجه، کمبود خواب با کیفیت ممکن است منجر به مجموعه‌ای از علائم شود که ممکن است بلافاصله با خواب مرتبط نباشد.
حتی اگر آگاهانه احساس خواب‌آلودگی نکنید، ممکن است در صورت داشتن یکی از موارد زیر از خواب‌آلودگی مفرط رنج ببرید:
- مشکل در هوشیاری
- احساس تحریک
- مشکلات حافظه
- مشکل در تمرکز
- مشکل در حفظ مفاهیم جدید
- مشکل در تصمیم‌گیری
- زمان واکنش کندتر
- رفتارهای ریسک‌پذیر
رهبران جهان و مشکلات خواب!
عواقب خواب‌آلودگی روزانه
خواب‌آلودگی می‌تواند اثرات گسترده‌ای بر سلامت و زندگی روزمره داشته باشد. پیامدهای خواب‌آلودگی در طول روز عبارت‌اند از:
- افزایش خطر تصادفات رانندگی و کار
- کاهش بهره‌وری کاری یا عملکرد تحصیلی
- کیفیت زندگی بدتر
- مشکلات تنظیم خلق‌وخو و احساسات
- مشکلات اجتماعی و روابط
خواب‌آلودگی بیش از حد ممکن است به‌ویژه برای بزرگ‌سالان جوان، کارگران شیفت، کادر پزشکی و افرادی که برای مدت طولانی رانندگی می‌کنند خطرناک باشد.
محرومیت طولانی‌مدت از خواب با افزایش خطر ابتلا به دیابت، چاقی، بیماری قلبی و سایر بیماری‌های مزمن مرتبط است. خواب‌آلودگی در طول روز در کودکان ممکن است رشد را تحت‌تاثیر قرار دهد. در افراد مسن، خواب‌آلودگی در طول روز خطر سقوط را افزایش می‌دهد و ممکن است یک عامل خطر برای اختلالات شناختی، از دست دادن حافظه و مرگ‌ومیر زودرس باشد.
علل خواب‌آلودگی بیش از حد
دلایل زیادی برای خواب‌آلودگی بیش از حد در طول روز وجود دارد. یکی از رایج‌ترین آن‌ها کمبود خواب مزمن است، چه به دلیل ساعات کاری طولانی، برنامه نامنظم، بی‌خوابی یا دلایل دیگر.
خواب‌آلودگی بیش از حد نیز می‌تواند ناشی از خواب پراکنده یا بی‌کیفیت باشد. به‌عنوان مثال، چندین بار بیدار شدن در شب برای استفاده از حمام، پیشرفت طبیعی مراحل خواب را مختل می‌کند و ممکن است نسبت خواب موج آهسته ترمیمی را کاهش دهد. سیگار کشیدن، ورزش نکردن کافی و سایر عادات سبک زندگی نیز ممکن است با کیفیت خواب تداخل داشته باشند و باعث خواب‌آلودگی در طول روز شوند.
بسیاری از افرادی که خواب‌آلودگی بیش از حد در طول روز را تجربه می‌کنند، به نظر نمی‌رسد که با خواب کافی مشکلی نداشته باشند. در این موارد، خواب‌آلودگی ممکن است نشانه‌ای از یک بیماری زمینه‌ای یا اختلال خواب باشد.
در کمتر از 30 ثانیه سلامت خوابتو بسنج!
اختلالات خواب و بیداری
اختلالات خواب مانند آپنه انسدادی خواب (OSA)، سندروم پاهای بی‌قرار، و اختلال حرکت دوره‌ای اندام به‌دلیل ایجاد خواب تکه‌تکه شناخته شده‌اند. این شرایط می‌تواند باعث ایجاد بیداری‌های کوچک شود که جریان خواب را مختل می‌کند، اگرچه افراد ممکن است تا زمانی که به پزشک خواب مراجعه نکرده یا در یک مطالعه خواب شرکت نکرده باشند، از داشتن این اختلالات آگاه نباشند.
سایر اختلالات خواب و بیداری بر مکانیسم‌های عصبی تنظیم‌کننده چرخه خواب تأثیر می‌گذارد. تصور می‌شود که شرایطی مانند نارکولپسی و پرخوابی ایدیوپاتیک بر هورمون‌های مسئول بیداری تأثیر می‌گذارند و باعث خواب‌آلودگی در طول روز می‌شوند. به‌طور مشابه، افراد مبتلا به اختلالات ریتم شبانه‌روزی، بین ساعت درونی بدن خود و زمان‌هایی که نیاز به بیدار بودن دارند، قطع ارتباط می‌کنند. این قطع ارتباط هم می‌تواند باعث بی‌خوابی در هنگام تلاش برای خواب و هم خواب‌آلودگی مفرط در بیداری شود.
چرخه خواب چیست؟
سایر شرایط بهداشتی
شرایط مزمن پزشکی و اختلالات سلامت روان اغلب با خواب‌آلودگی در طول روز همراه است. عوامل رایج عبارت‌اند از افسردگی، اضطراب، اسکیزوفرنی، لوپوس، بیماری پارکینسون، مولتیپل اسکلروزیس (MS)، سرطان، درد مزمن، چاقی و کم‌کاری تیروئید و…
شرایط سلامتی و مشکلات خواب اغلب یک اثر دو طرفه دارند. خوب نخوابیدن می‌تواند در بهبودی اختلال ایجاد کند و همچنین ممکن است تشخیص مشکلات سلامتی مانند بیماری پارکینسون را پیش‌بینی کند. تحقیقات جدید نشان می‌دهد که تمایل به خواب‌آلودگی در طول روز حتی ممکن است یک جزء ژنتیکی داشته باشد. داروهایی که برای درمان بیماری‌ها استفاده می‌شوند نیز ممکن است باعث خواب‌آلودگی در طول روز به‌عنوان یک عارضه جانبی شوند، مانند موادی مانند الکل یا مواد مخدر.
چه زمانی با پزشک صحبت کنید؟
اگر همیشه احساس خستگی می‌کنید، اگر خواب‌آلودگی بیش از حد در طول روز زندگی روزمره شما را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد، یا اگر فکر می‌کنید ممکن است نشانه‌ای از یک اختلال زمینه‌ای باشد، باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک آزمایش‌هایی را انجام می‌دهد و درباره عادات خواب شما سؤالاتی می‌پرسد تا دلیل خواب‌آلودگی شما را مشخص کند. آن‌ها همچنین ممکن است از اعضای خانواده شما بپرسند که آیا در طول شب نفس می‌کشید، خروپف می‌کنید یا پاهای خود را حرکت می‌دهید. اگر مشکوک به اختلال خواب باشید، ممکن است شما را به یک متخصص خواب ارجاع دهند تا آزمایشات بیشتری را انجام دهید.
روش‌های درمان خواب‌آلودگی در طول روز به علت آن بستگی دارد. پزشک احتمالاً با توصیه نکات بهداشتی خواب شروع می‌کند و شما را تشویق می‌کند که بیشتر بخوابید. آن‌ها ممکن است داروهایی را که مصرف می‌کنید تنظیم کنند، و همچنین می‌توانند برای ایجاد یک برنامه درمانی برای اختلالات زمینه‌ای که ممکن است نیاز به درمان مستقل داشته باشند، با شما همکاری کنند.
جهت دریافت مشاوره رایگان و مشورت با پزشک متخصص کلیک کنید!
در کمتر از 30 ثانیه سلامت خوابتو بسنج!
منابع:
Brown, J., & Makker, H. K. (2020). An approach to excessive daytime sleepiness in adults. The British Medical Journal (Clinical Research Edition), 368, m1047
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32220833/
Schwartz, J. R., Roth, T., Hirshkowitz, M., & Wright, K. P. (2009). Recognition and management of excessive sleepiness in the primary care setting. Primary Care Companion to the Journal of Clinical Psychiatry, 11(5), 197–204
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19956456/
Chervin, R. D. (2021, September 29). Approach to the patient with excessive daytime sleepiness. In T. E. Scammell (Ed.). UpToDate., Retrieved February 24, 2023, from
https://www.uptodate.com/contents/approach-to-the-patient-with-excessive-daytime-sleepiness
Ford, E. S., Cunningham, T. J., Giles, W. H., & Croft, J. B. (2015). Trends in insomnia and excessive daytime sleepiness among U.S. adults from 2002 to 2012. Sleep Medicine, 16(3), 372–378
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25747141/
Gharibi, V., Mokarami, H., Cousins, R., Jahangiri, M., & Eskandari, D. (2020). Excessive daytime sleepiness and safety performance: Comparing proactive and reactive approaches. The International Journal of Occupational and Environmental Medicine, 11(2), 95–107
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32218557/
Kallambella, K., & Hussain, N. (2015). Approach to a child with excessive daytime sleepiness. Archives of Disease in Childhood. Education and Practice Edition, 100(6), 288–336
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26056052/
Gooneratne, N. S., Richards, K. C., Joffe, M., Lam, R. W., Pack, F., Staley, B., Dinges, D. F., & Pack, A. I. (2011). Sleep disordered breathing with excessive daytime sleepiness is a risk factor for mortality in older adults. Sleep, 34(4), 435–442
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21461321/
Okamura, T., Ura, C., Miyamae, F., Sugiyama, M., Niikawa, H., Ito, K., & Awata, S. (2016). Excessive daytime sleepiness is related to subjective memory impairment in late life: a cross-sectional community-based study. Psychogeriatrics: The Official Journal of the Japanese Psychogeriatric Society, 16(3), 196–201
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26179318/
Slater, G., & Steier, J. (2012). Excessive daytime sleepiness in sleep disorders. Journal of Thoracic Disease, 4(6), 608–616
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23205286/
Slater, G., Pengo, M. F., Kosky, C., & Steier, J. (2013). Obesity as an independent predictor of subjective excessive daytime sleepiness. Respiratory Medicine, 107(2), 305–309
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23159457/
Zhou, J., Zhang, J., Lam, S. P., Chan, J. W., Mok, V., Chan, A., Li, S. X., Liu, Y., Tang, X., Yung, W. H., & Wing, Y. K. (2017). Excessive daytime sleepiness predicts neurodegeneration in idiopathic REM sleep behavior disorder. Sleep, 40(5), 10.1093/sleep/zsx041