هنگامی که سطح تستوسترون خیلی بالا یا خیلی پایین باشد، ممکن است بر خواب تأثیر بگذارد. در عین حال، خواب ضعیف میتواند با تولید طبیعی تستوسترون تداخل داشته باشد. تستوسترون هورمونی است که مسئول باروری و تولید اسپرم در مردان است و ویژگی‌های مردانه‌ای مانند صدای عمیق‌تر، الگوهای رشد موهای مردانه و توده عضلانی را شکل می‌دهد. در حالی که این هورمون در افرادی که در بدو تولد به‌عنوان مرد یا زن شناخته می‌شوند وجود دارد، مردان سطح بالاتری از آن دارند. در هر دو جنس، تستوسترون بر جنبه‌های مختلف سلامتی تأثیر می‌گذارد، از جمله میل جنسی و قدرت عضلات و استخوان‌ها. در این مقاله از سری مقالات وبلاگ رسکـر به شیوه‌های ارتباط و اثر تستوسترون بر خواب می‌پردازیم.
اثر تستوسترون بر خواب
سطح تستوسترون معمولاً در طول خواب افزایش می‌یابد، که بخشی از یک ریتم طبیعی افزایش و کاهش سطح آن در طول ۲۴ ساعت است. مطالعات نشان داده‌اند که سطح تستوسترون معمولاً در حدود ساعت ۸ صبح در بالاترین حد خود قرار دارد و در حدود ساعت ۸ شب در پایین‌ترین حد است، و خواب این چرخه طبیعی تولید تستوسترون را تسهیل می‌کند.
تحقیقات نشان میدهند که خواب ناکافی و اختلالات خواب مانند آپنه خواب می‌توانند بر سطح تستوسترون تأثیر بگذارند. در عین حال، سطوح نامنظم تستوسترون ممکن است با مشکلات خواب مرتبط باشند.
در کمتر از 30 ثانیه سلامت خوابتو بسنج!
چگونه سطوح پایین تستوسترون بر خواب تأثیر می‌گذارد؟
در مردان و افرادی که در بدو تولد به‌عنوان مرد شناخته شده‌اند، سطح پایین تستوسترون ممکن است مشکلاتی شبیه به بی‌خوابی ایجاد کند، از جمله مشکل در به خواب رفتن یا حفظ خواب.
علائم سطح پایین تستوسترون
در مردان بالغ، علائم سطح پایین تستوسترون میتواند شامل موارد زیر باشد:
- از دست دادن توده عضلانی یا استخوانی
- کاهش میل جنسی
- مشکلات در دستیابی به نعوظ یا حفظ آن
- افسردگی
- کاهش تمرکز
- افزایش چربی بدن
- سطوح بسیار پایین تستوسترون ممکن است باعث بروز گرگرفتگی و تعریق زیاد شود.
چگونه سطوح بالا تستوسترون بر خواب تأثیر می‌گذارد؟
در مردان، سطح بالای تستوسترون ممکن است علائم خاصی ایجاد نکرده یا تأثیری بر خواب نگذارد. با این حال، برخی تحقیقات ارتباطی بین خواب ضعیف و سطح بالای تستوسترون پیدا کرده‌اند، مانند مواردی که به دلیل درمان با دوزهای بالا از تستوسترون سنتزی باشد.
در افرادی که در بدو تولد به‌عنوان زن شناخته شده‌اند، سطوح بالای تستوسترون ممکن است ناشی از شرایطی مانند سندرم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) باشد، که با خواب ضعیف مرتبط است.
علائم سطح بالا تستوسترون
سطح بالای تستوسترون همیشه در مردان علائمی ایجاد نمی‌کند. در واقع، سطح پایین تستوسترون بیشتر احتمال دارد که علائم ایجاد کند. با این حال، سوءمصرف تستوسترون سنتزی ممکن است علائمی مانند موارد زیر را ایجاد کند:
- فشار خون بالا
- سطح کلسترول غیر سالم
- آکنه
- مشکلات کبدی یا کلیوی
در زنان و افرادی که در بدو تولد به‌عنوان زن شناخته شده‌اند، علائم احتمالی تستوسترون بالا شامل موارد زیر است:
- رشد موهای زائد روی صورت و بدن
- ریزش مو به شیوه مردانه
- عمق صدای بیشتر
- آکنه
- عدم قاعدگی یا قاعدگی‌های نامنظم
آیا کمبود خواب بر تستوسترون تأثیر می‌گذارد؟
برخی شواهد نشان میدهند که خواب ناکافی میتواند سطح تستوسترون را کاهش دهد، اما همه تحقیقات نتایج یکسانی نداشته‌اند.
خواب بر ریتم روزانه تولید تستوسترون تأثیر می‌گذارد، که ممکن است با اختلالات خواب به هم بریزد. در یکی از مطالعات انجام‌شده بر روی مردان سالم جوان، یک هفته خواب کمتر از پنج ساعت در شب با کاهش ۱۰-۱۵ درصدی سطح تستوسترون ارتباط داشت.
تعدادی از تحقیقات ارتباطی بین آپنه انسدادی خواب (OSA) و سطح پایین تستوسترون پیدا کرده‌اند، اما مشخص نیست که آیا OSA مستقیماً باعث کاهش سطح تستوسترون می‌شود یا خیر. برخی شواهد نشان میدهند که درمان OSA ممکن است سطح تستوسترون را افزایش دهد.
آیا درمان جایگزین تستوسترون میتواند خواب را بهبود بخشد؟
برخی مردان در صورتی که تشخیص کمبود تستوسترون دریافت کنند، درمان جایگزینی تستوسترون دریافت می‌کنند. زمانی که کمبود تستوسترون باعث اختلال در خواب می‌شود، درمان با تستوسترون میتواند خواب را بهبود بخشد.
با این حال، در برخی افراد، درمان جایگزینی تستوسترون ممکن است با خواب تداخل داشته باشد، به ویژه اگر درمان با دوز بالا باشد.
علاوه بر این، درمان با تستوسترون ممکن است خطر ابتلا به آپنه خواب انسدادی (OSA) یا بدتر شدن آن را افزایش دهد که منجر به خواب تکه‌تکه می‌شود. در افرادی که OSA درمان نشده دارند، درمان با تستوسترون ممکن است مشکلات تنفسی در طول خواب را تشدید کند.
جمع‌بندی اثر تستوسترون بر خواب
| موضوع | توضیح |
|---|---|
| تستوسترون و ریتم خواب | تستوسترون در طول شب به طور طبیعی افزایش می‌یابد و کمبود خواب میتواند این چرخه طبیعی را مختل کند، که باعث کاهش سطح تستوسترون می‌شود. |
| تاثیر تستوسترون پایین بر خواب | کمبود تستوسترون میتواند باعث بی‌خوابی، مشکل در به خواب رفتن و خوابیدن طولانی مدت شود. همچنین میتواند به اختلالات خواب مانند آپنه خواب منجر شود. |
| تستوسترون و آپنه خواب | درمان با تستوسترون ممکن است خطر ابتلا به آپنه خواب انسدادی را افزایش دهد و در افراد مبتلا به این اختلال، مشکلات تنفسی در طول خواب بدتر شود. |
| تستوسترون بالا و خواب | سطوح بالای تستوسترون به طور معمول بر خواب تأثیر نمی‌گذارد، اما در صورت سوءمصرف تستوسترون یا شرایط خاص مانند PCOS، ممکن است باعث اختلال در خواب شود. |
| درمان جایگزینی تستوسترون | در صورت کمبود تستوسترون و مشکلات خواب، درمان با تستوسترون میتواند مفید باشد، اما در دوزهای بالا ممکن است به خواب آسیب برساند. |
| ارتباط تستوسترون با خواب | تستوسترون بر کیفیت خواب تأثیر دارد و کمبود آن میتواند به مشکلاتی مانند خواب ناکافی و اختلالات خواب منجر شود. |
| خواب و تولید تستوسترون | خواب با کیفیت بالا میتواند به تنظیم سطح تستوسترون کمک کند. اختلالات خواب میتواند تولید طبیعی تستوسترون را مختل کند. |
منابع
Luboshitzky, R., Zabari, Z., Shen-Orr, Z., Herer, P., & Lavie, P. (2001). Disruption of the nocturnal testosterone rhythm by sleep fragmentation in normal men. The Journal of clinical endocrinology and metabolism, 86(3), 1134–1139
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11238497/
Liu P. Y. (2019). A Clinical Perspective of Sleep and Andrological Health: Assessment, Treatment Considerations, and Future Research. The Journal of clinical endocrinology and metabolism, 104(10), 4398–4417
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31042277/
Hirsch, I. (2023, February). Male Hypogonadism. Merck Manual Professional Version., Retrieved September 9, 2023, from
سوالات متداول
1- آیا کمبود خواب میتواند سطح تستوسترون را کاهش دهد؟
بله، برخی تحقیقات نشان میدهند که کمبود خواب میتواند سطح تستوسترون را کاهش دهد. خواب ناکافی میتواند ریتم طبیعی تولید تستوسترون را به هم بریزد.
2- آیا درمان جایگزینی تستوسترون میتواند خواب را بهبود بخشد؟
بله، در صورتی که کمبود تستوسترون باعث مشکلات خواب شود، درمان جایگزینی تستوسترون میتواند خواب را بهبود بخشد. اما در برخی افراد ممکن است تأثیر معکوس داشته باشد و خواب را مختل کند، به ویژه در دوزهای بالا.
3- آیا درمان تستوسترون باعث بدتر شدن آپنه خواب می‌شود؟
ممکن است درمان با تستوسترون باعث بدتر شدن آپنه خواب انسدادی (OSA) شود و مشکلات تنفسی را در طول خواب تشدید کند، به ویژه در افرادی که OSA درمان نشده دارند.