بیشتر موارد نارکولپسی در افرادی رخ می‌دهد که سابقه خانوادگی این بیماری را ندارند. بااین‌حال، نارکولپسی می‌تواند یک جزء ژنتیکی داشته باشد. داشتن تغییرات ژنی خاص می‌تواند فرد را مستعد ابتلا به نارکولپسی کند. نارکولپسی همیشه شامل خواب‌آلودگی بیش از حد در طول روز است و ممکن است علائم دیگری ایجاد کند. این بیماری تقریباً یکی از هر 2000 نفر را در ایالات متحده تحت‌تأثیر قرار می‌دهد، کارشناسان مطمئن نیستند که چه چیزی باعث نارکولپسی می‌شود، اما ژنتیک می‌تواند در این زمینه نقش داشته باشد.
آیا ژنتیک در نارکولپسی نقش دارد؟
ژنتیک در نارکولپسی نقش دارد، اما ژنتیک به‌تنهایی تعیین نمی‌کند که آیا فرد به نارکولپسی مبتلا خواهد شد یا خیر. علت دقیق نارکولپسی ناشناخته باقی‌مانده است، اما شواهد نشان می‌دهد که عوامل متعددی، از جمله ژنتیک، بر احتمال ابتلا به نارکولپسی تأثیر می‌گذارد.
نارکولپسی معمولاً بدون ارتباط با سابقه خانوادگی ایجاد می‌شود. گفته می‌شود، سابقه خانوادگی خطر ابتلا به نارکولپسی را افزایش می‌دهد و در موارد نادری می‌تواند در خانواده ایجاد شود.
نارکولپسی به دو دسته نارکولپسی نوع 1 (NT1) و نوع 2 (NT2) طبقه‌بندی می‌شود. در NT1، علائم به این دلیل رخ می‌دهد که سلول‌های خاصی در مغز تولید ماده شیمیایی به نام اورکسین را متوقف می‌کنند که از بیداری پشتیبانی می‌کند. کارشناسان معتقدند که این به دلیل یک واکنش خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی به سلول‌های بدن حمله می‌کند.
نارکولپسی در هسته آن یک وضعیت عصبی مزمن ناتوان‌کننده با بی‌ثباتی حالت خواب و بیداری است.
دکتر آبیناو سینگ، پزشک خواب
این واکنش خودایمنی ممکن است به دلیل عوامل ژنتیکی و محیطی رخ دهد. بیش از 95 درصد از افراد مبتلا به NT1 دارای تغییراتی در ژن دخیل در عملکرد ایمنی به نام HLA-DQB1 هستند. بااین‌حال، همه افراد دارای این تنوع ژنی به NT1 مبتلا نمی‌شوند.
برخی از محققان بر این باورند که تغییرات ژنی می‌تواند زمینه‌ساز NT1 شود که می‌تواند توسط عفونت‌های خاص یا قرار گرفتن در معرض محیطی ایجاد شود. تحقیقات بیشتری برای درک دقیق چگونگی تأثیر ژنتیک و سایر عوامل بر توسعه NT1 مورد نیاز است. علاوه‌بر این، کارشناسان اطلاعات کمی در مورد چگونگی ایجاد NT2 یا داشتن یک جزء ژنتیکی دارند.
در کمتر از 30 ثانیه سلامت خوابتو بسنج!
علل دیگر نارکولپسی چیست؟
درحالی‌که به‌طور کلی اعتقاد بر این است که ناشی از ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی است، نارکولپسی می‌تواند از محرک‌های دیگر ناشی شود، از جمله:
- سکته
- تومورهای مغزی
- عفونت
- تغییرات در هورمون‌ها، مانند یائسگی یا بلوغ
با توجه به اینکه علائم اغلب با شرایط دیگر هم‌پوشانی دارند، تشخیص و درمان نارکولپسی اغلب به تأخیر می‌افتد. این نیز ممکن است دلیلی باشد که شیوع آن احتمالاً دست‌کم گرفته می‌شود.
دکتر آبیناو سینگ، پزشک خواب
علائم نارکولپسی چیست؟
علامت بارز نارکولپسی خواب‌آلودگی بیش از حد در طول روز است. حتی اگر خواب کافی داشته باشند، افراد مبتلا به نارکولپسی ممکن است در طول یک روز عادی چندین بار دچار خواب‌آلودگی شدید شوند. این می‌تواند منجر به “حملات خواب” در هنگام به خواب رفتن ناگهانی شود، که ممکن است در زمان‌های ناامن یا نامناسب اتفاق بیفتد.
سایر علائم نارکولپسی می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
کاتاپلکسی:
این اتفاق شامل دوره‌های مکرر از دست دادن ناگهانی و کوتاه کنترل عضله است و فقط افراد مبتلا به نارکولپسی نوع 1 را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.
فلج خواب:
حدود 25 درصد از افراد مبتلا به نارکولپسی، علی‌رغم بیداری آگاهانه، قادر به حرکت دادن اندام خود نیستند. فلج خواب بلافاصله پس از بیدار شدن یا به خواب رفتن اتفاق می‌افتد.
توهمات:
افراد مبتلا به نارکولپسی ممکن است هنگام به خواب رفتن یا بیدار شدن دچار توهمات بینایی یا شنوایی شوند.
اختلال در خواب شبانه:
خواب نامناسب می‌تواند بر افراد مبتلا به نارکولپسی تأثیر بگذارد و ممکن است با رویاهای بسیار واضح یا آزاردهنده مرتبط باشد.
از هر 10 نفر مبتلا به نارکولپسی فقط 1 نفر تمام این علائم را دارد. در بیشتر موارد، علائم ابتدا بین 15 تا 30 سالگی بروز می‌کنند. اعتقاد بر این است که تنوع علائم نتیجه دوره‌های خواب نامنظم حرکت سریع چشم (REM) است که توسط افراد مبتلا به نارکولپسی تجربه می‌شود.
در کمتر از 30 ثانیه سلامت خوابتو بسنج!
نارکولپسی چگونه تشخیص داده می‌شود؟
نارکولپسی را تنها می‌توان با تجزیه و تحلیل نتایج آزمایش‌های تخصصی خواب، از جمله مطالعه خواب شبانه و تست تاخیر خواب چندگانه (MSLT) تشخیص داد.
در طول این آزمایش‌ها، از حسگرهایی برای ردیابی امواج مغزی، فعالیت ماهیچه‌ها و تنفس استفاده می‌شود. این به این آزمایش اجازه می‌دهد تا ناهنجاری‌های خواب REM را که با نارکولپسی مرتبط هستند شناسایی کند. این تست‌ها همچنین می‌توانند سرعت به خواب رفتن فرد را که به‌عنوان تاخیر خواب شناخته می‌شود، اندازه‌گیری کنند.
تست خواب می‌تواند سایر علل خواب‌آلودگی بیش از حد، از جمله سایر اختلالات خواب را رد کند. گاهی‌اوقات پزشکان آزمایش‌های تصویربرداری را توصیه می‌کنند تا مطمئن شوند که علائم ناشی از آسیب مغزی نیست.
جهت دریافت مشاوره رایگان و مشورت با پزشک متخصص کلیک کنید!
منابع
A.D.A.M. Medical Encyclopedia. (2021, July 26). Narcolepsy. MedlinePlus., Retrieved September 29, 2023, from
https://medlineplus.gov/ency/article/000802.htm
A.D.A.M. Medical Encyclopedia. (2018, June 1). Narcolepsy. MedlinePlus., Retrieved September 29, 2023, from
https://medlineplus.gov/genetics/condition/narcolepsy/
Scammell, T. (2023 October). Clinical features and diagnosis of narcolepsy in adults. In R. Benca & A. Eichler (Ed.). UpToDate., Retrieved November 10, 2023, from
https://www.uptodate.com/contents/clinical-features-and-diagnosis-of-narcolepsy-in-adults