سطح اکسیژن خون نشان می‌دهد که آیا فرد به میزان کافی اکسیژن در بدن خود دارد یا خیر. در میان کارشناسان سلامت، توافقی در مورد تعریف جهانی برای سطح نرمال اکسیژن خون وجود ندارد. با این حال، سطح اکسیژن خون ۸۸٪ یا کمتر به مدت پنج دقیقه یا بیشتر در هنگام خواب ممکن است نشانه‌ای از یک اختلال تنفسی مرتبط با خواب باشد. پزشکان ممکن است به افرادی که دچار آپنه خواب، بیماری‌های ریوی یا سایر مشکلات تنفسی هستند توصیه کنند که سطح اکسیژن خون خود را بررسی کنند. ما مواردی که افراد باید هنگام پایش شبانه سطح اکسیژن خود بدانند، از جمله عواملی که بر سطح اکسیژن خون تأثیر می‌گذارند، دلایل کاهش این سطوح در هنگام خواب و زمان نیاز به دریافت کمک پزشکی، بررسی خواهیم کرد. ادامه این مقاله را از دست ندهید و در مورد اینکه سطح نرمال اکسیژن در خواب چه‌قدر است اطلاعاتی را کسب کنید.
معنی اندازه‌گیری سطح اکسیژن خون چیست؟
سطح اکسیژن خون نشان‌دهنده درصد گلبول‌های قرمز حاوی اکسیژن است که گاهی به آن اشباع اکسیژن نیز گفته می‌شود. اشباع اکسیژن نشان می‌دهد که ریه‌ها چه‌قدر به‌طور مؤثر اکسیژن را دریافت کرده و به جریان خون منتقل می‌کنند.
پزشکان و پرستاران معمولاً سطح اکسیژن خون را با استفاده از پالس اکسی‌متر اندازه‌گیری می‌کنند. پالس اکسی‌متر یک کلیپ کوچک و بدون درد است که معمولاً روی نوک انگشت قرار می‌گیرد. وقتی پالس اکسی‌متر برای مدت طولانی استفاده می‌شود، مانند هنگام خواب، می‌تواند به‌طور پیوسته سطح اکسیژن خون را در طول زمان ثبت کند.
آزمایش گازهای خونی روش دیگری برای اندازه‌گیری سطح اکسیژن خون است. اگرچه این روش معمولاً دقیق‌تر است، اما نیاز به نمونه‌گیری خون دارد، نمی‌توان آن را در خانه انجام داد و فقط سطح اکسیژن را در یک لحظه خاص اندازه‌گیری می‌کند. به همین دلیل، پالس اکسی‌مترها برای پایش سطح اکسیژن خون در خانه، به‌ویژه هنگام خواب، مناسب‌تر هستند. همچنین، ابزارهای ردیاب خواب نیز میتوانند سطح اکسیژن خون را بررسی کنند. به عنوان مثال، حلقه Oura سطح اکسیژن خون، ضربان قلب و تغییرپذیری ضربان قلب را در کنار شاخص‌های کلیدی خواب اندازه‌گیری می‌کند.
سطح اکسیژن خون ممکن است هنگام خواب کمی تغییر کند. به عنوان مثال، اشباع اکسیژن ممکن است با تغییر وضعیت خواب کمی افزایش یا کاهش یابد. سطح اکسیژن خون در حالی که فرد به پشت دراز می‌کشد، ممکن است اندکی پایین‌تر باشد، اما همچنان در محدوده طبیعی باقی بماند، در مقایسه با زمانی که به شکم دراز می‌کشد.
سطح پایین اکسیژن معمولاً نشان‌دهنده یک مشکل ثانویه است و باید مورد بررسی قرار گیرد. آزمایش‌های مناسبی در دسترس هستند که باید همراه با ارزیابی پزشک مورد استفاده قرار گیرند.
دکتر آبیناو سینگ، متخصص خواب
در کمتر از 30 ثانیه سلامت خوابتو بسنج!
سطح نرمال اکسیژن در خواب چقدر می‌تواند کاهش یابد؟
عوامل زیادی بر تفسیر سطح نرمال اکسیژن در خواب تأثیر می‌گذارند، بنابراین استاندارد جهانی مشخصی برای سطح طبیعی اکسیژن وجود ندارد. با این حال، سطح اکسیژن خون بالاتر از ۹۵٪ برای اکثر افراد طبیعی است. در شرایط خاص، سطح اکسیژن بالاتر از ۹۵٪ ممکن است بیش از حد بالا باشد، مانند برخی از افراد مبتلا به بیماری مزمن انسداد ریوی (COPD).
افرادی که در خانه سطح اکسیژن خون خود را پایش می‌کنند، باید به هرگونه تغییر غیرقابل توضیح در سطح معمول خود توجه کنند، حتی اگر اشباع اکسیژن بالاتر از ۹۵٪ باقی بماند. معمولاً سطح اکسیژن خون در هر ساعت فقط حدود یک درصد تغییر می‌کند، بنابراین افراد باید در مورد کاهش‌های بزرگ‌تر با پزشک خود صحبت کنند.
برای اکثر افراد، اشباع اکسیژن ۹۲٪ یا کمتر بسیار پایین است. با این حال، سطوح بین ۸۹ تا ۹۲٪ ممکن است برای برخی از افراد مبتلا به بیماری‌های مزمن ریوی قابل انتظار باشد. هرکسی که سطح اکسیژن خون خود را پایش می‌کند، باید با پزشک خود در مورد سطح مناسب برای خودش و حداقل سطح قابل قبول مشورت کند.
افراد باید در صورت کاهش سطح اکسیژن خون به ۸۸٪ یا کمتر، در اسرع وقت به مراقبت‌های پزشکی مراجعه کنند.
| سطح اکسیژن خون | تفسیر |
|---|---|
| ۹۶ تا ۱۰۰٪ | محدوده طبیعی |
| ۹۳ تا ۹۵٪ | مرز پایین |
| ۸۹ تا ۹۲٪ | پایین |
| ۸۸٪ یا کمتر | به طور خطرناکی پایین |
برخی افراد به طور مداوم در هنگام خواب سطح اکسیژن خون پایین‌تری دارند. به عنوان مثال، افرادی که در ارتفاعات زندگی می‌کنند ممکن است اشباع اکسیژن کمتری نسبت به میانگین داشته باشند. افراد مبتلا به بیماری مزمن انسداد ریوی (COPD) یا سایر بیماری‌های مزمن ریوی نیز معمولاً در هنگام خواب سطح اکسیژن خون کمتری دارند. علاوه بر این، برخی از افرادی که دچار اختلالات عضلات قفسه سینه یا اعصاب هستند، ممکن است به طور مزمن در طول شب سطح اکسیژن خون پایینی داشته باشند.
در کمتر از 30 ثانیه سلامت خوابتو بسنج!
چه سطح اکسیژن خون در هنگام خواب به طور خطرناکی پایین است؟
سطح اکسیژن خون ۸۸٪ یا کمتر برای اکثر افراد به طور خطرناکی پایین در نظر گرفته می‌شود. زمانی که سطح اکسیژن خون فرد بیش از حد پایین بیفتد، ممکن است ارگان‌های حیاتی او اکسیژن کافی دریافت نکنند.
هیپوکسمی مرتبط با خواب اختلالی است که در آن سطح اکسیژن خون به ۸۸٪ یا کمتر برای حداقل پنج دقیقه در هنگام خواب کاهش می‌یابد، بدون آنکه هیپوونتیلاسیون یا اختلالات دیگر تنفسی مرتبط با خواب وجود داشته باشد. در کودکان، کاهش اشباع اکسیژن به ۹۰٪ یا کمتر برای پنج دقیقه یا بیشتر ممکن است همچنین معیارهای هیپوکسمی مرتبط با خواب را برآورده کند.
هیپوکسمی مرتبط با خواب معمولاً ناشی از یک وضعیت سلامت دیگر است. مسائل پزشکی مختلفی به هیپوکسمی مرتبط با خواب مرتبط شده‌اند، از جمله بیماری COPD، بیماری سلول داسی شکل و ذات الریه.
آپنه انسدادی خواب و آپنه خواب مرکزی نیز میتوانند باعث کاهش سطح اکسیژن خون در هنگام خواب شوند. با این حال، معمولاً در این شرایط اشباع اکسیژن کمتر از یک دقیقه کاهش می‌یابد، در حالی که در هیپوکسمی مرتبط با خواب، کاهش سطح اکسیژن معمولاً برای چند دقیقه ادامه می‌یابد.
داروهای مسکن اپیوئیدی، الکل، قرص‌های خواب‌آور و برخی از داروهای اضطراب ممکن است با کاهش سطح اکسیژن خون و تنفس کند در هنگام خواب مرتبط باشند. افرادی که اختلالات تنفسی مرتبط با خواب، بیماری‌های قلبی یا مشکلات ریوی دارند، باید با احتیاط عمل کرده و قبل از مصرف این مواد با پزشک خود مشورت کنند.
چه زمانی باید برای سطح پایین اکسیژن در هنگام خواب کمک گرفت؟
افراد باید در صورتی که سطح اکسیژن خونشان به زیر ۹۳٪ برسد، با یک ارائه‌دهنده خدمات بهداشتی تماس بگیرند و اگر سطح آن کمتر از ۸۸٪ باشد، باید فوراً به مراقبت‌های پزشکی مراجعه کنند. همچنین مهم است که در صورت تجربه علائم کمبود اکسیژن، از جمله موارد زیر، به پزشک مراجعه کنند:
- تنگی نفس
- درد قفسه سینه
- ضربان قلب سریع
- رنگ پریدگی یا کبودی ناخن‌ها، لب‌ها یا صورت
برخی از افراد ممکن است علائمی نداشته باشند، حتی اگر در هنگام خواب سطح اکسیژن خونشان پایین باشد، یا ممکن است تنها احساس خستگی عمومی یا خواب ناآرام را تجربه کنند.
کاهش‌های ناگهانی و شدید سطح اکسیژن خون می‌تواند یک وضعیت اورژانسی پزشکی باشد. کمبود مکرر اکسیژن برای ارگان‌های حیاتی می‌تواند خطر بروز بیماری‌های جدی پزشکی از جمله سکته مغزی و نارسایی قلبی را افزایش دهد.
مشاهده سریع پزشک در مورد سطح پایین اکسیژن خون می‌تواند به پزشک کمک کند تا در صورت نیاز اکسیژن اضافی فراهم کند، علت زمینه‌ای را بررسی کند و درمان مناسب را آغاز کند.
منابع
Mechem, C. (2022, March 4). Pulse oximetry. In P. Parsons (Ed.). UpToDate., Retrieved May 2, 2023, from
https://www.uptodate.com/contents/pulse-oximetry
Badr, M. (2022, September 6). Sleep-related breathing disorders in COPD. In U. Hatipoglu (Ed.). UpToDate., Retrieved May 2, 2023, from
https://www.uptodate.com/contents/sleep-related-breathing-disorders-in-copd
A.D.A.M. Medical Encyclopedia. (2021, July 27). Pulse oximetry. MedlinePlus., Retrieved May 2, 2023, from
https://medlineplus.gov/lab-tests/pulse-oximetry/
سوالات متداول
۱. محدوده طبیعی سطح اکسیژن در هنگام خواب چیست؟
- محدوده طبیعی سطح اکسیژن در هنگام خواب بین ۹۶٪ تا ۱۰۰٪ است.
۲. چه عواملی میتوانند بر اشباع اکسیژن تأثیر بگذارند؟
- آپنه خواب و اختلالات تنفسی میتوانند بر اشباع اکسیژن تأثیر بگذارند.
۳. چه علائمی نیاز به پیگیری و بررسی دارند؟
- هرگونه درد قفسه سینه، تنگی نفس یا علائم نگرانکننده را پیگیری و بررسی کنید.